💢«دین انسانیت»! بررسی آسیب‌های اخلاقی فضای مجازی و هوش مصنوعی 🎤حجت الاسلام دکتر حسینعلی رحمتی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه قرآن و حدیث در نشست «چالش‌های فراروی اخلاق دینی در عصر فناوری اطلاعات و هوش مصنوعی»: 🔹چالش‌هایی که فضای مجازی به طور مستقیم و غیر مستقیم ایجاد کرده عبارت است از: 1️⃣ تضعیف نظریه نیاز اخلاق به دین؛ ما معتقدیم بین دین و اخلاق رابطه است و مکمل یکدیگرند. داده‌هایی که در فضای مجازی است به مرور زمان مخاطب خداباور را به این می‌رساند که برای اخلاقی بودن نیاز به دین نیست و دین انسانیت را مطرح می‌کند و بین دین و اخلاق دوگانگی‌هایی ایجاد می‌کند و کم کم مخاطب را به این می‌رساند که می‌شود انسان اخلاقی باشد بدون اینکه دین‌دار باشد! 2️⃣ بی‌نیازی از تدوین متون دینی یا آموزه‌های اخلاقی از دین؛ یعنی به کمک هوش مصنوعی اصول اخلاقی زندگی را مشخص کنیم، دستورات اخلاقی را از آن بگیریم و نیاز به کتاب دینی نداشته باشیم! 3️⃣ تضعیف عواطف اخلاقی؛ وقتی عاطفه داشته باشیم، نسبت به هم نوع خود و موجودات دیگر شفقت و دل‌سوزی داریم و نسبت به محیط زیست احساس مسئولیت می‌کنیم. فضای مجازی می‌تواند عاطفه را ضعیف و رابطه ماشینی را تعریف کند. 4️⃣ نسبی گرایی؛ فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی ما را به نسبی‌گرایی معرفتی و فرا اخلاقی می‌رسانند. در این فضا ترویج انواع دیدگاه‌های اخلاقی دیده می‌شود و کم کم مخاطب به این نتیجه می‌رسد که چرا فقط نگاه اخلاقی ما درست باشد؟! و این نسبی‌گرایی در هر عرصه‌ای که باشد، تبعیت‌ها و پیامدهایی دارد که ممکن است با آموزه‌های دینی ما سازگار نباشد. 5️⃣ فاعل اخلاقی؛ دستورات اخلاقی ناظر به انسان بوده است. با آمدن ماشین‌های هوشمند، ماشین‌ها انسان‌گونه و انسان‌نما می‌شوند. اگر این ماشین‌ها را صرفاً ابزار بدانیم هیچ‌گاه نمی‌گوییم که فاعل اخلاقی است، اما هوش مصنوعی وسیله نیست از شی بودن تبدیل به موجود شده‌است و صرفاً یک ابزار محسوب نمی‌شوند زیرا قدرت پردازش دارد، به همین دلیل است که در برخی کشورها ربات‌ها را به عنوان شهروندهای آینده می‌پذیرند. 6️⃣ جاودانگی انسان؛ با فراگیر شدن فناوری‌های جدید، مانند هوش مصنوعی این بحث ذکر شده که جلوی فرایند پیر شدن انسان‌ها و مرگ را بگیریم و این ایده به جایی برسد که انسان‌ فناناپذیر است! این در مقابل دیدگاه دینی ما چالش‌های بسیار جدی ایجاد می‌کند. 7️⃣ اخلاق و جنسیت و خانواده؛ فضای مجازی و فناوری جدید اصل ازدواج، فرزندآوری، وظایف زن و مرد را دچار تهدید کرده و بحث‌هایی مانند ازدواج سفید و روابط غیر متعارف که چالش در این زمینه بسیار است. 🔸چالش‌های عملی نسبت به فضای مجازی: 1️⃣ تضعیف الگوهای اخلاقی سنتی؛ با فضای مجازی و گسترش شبکه‌های اجتماعی الگوهای اخلاقی جدیدی پا به عرصه وجود گذاشتند که سابقه سلوک اخلاقی ندارند و نزد استاد آموزش ندیده‌اند و چه بسا غیر اخلاقی هم باشند و آنچه که به اسم اخلاق ترویج می‌کنند با هیچ اخلاق دینی و غیر دینی سازگاری ندارد. 2️⃣ توسعه هوش مصنوعی؛ در اخلاق دینی ما هر کاری حدومرز دارد. توسعه فناوری این را زیر سوال می‌برد و بحث منفعت و سودآوری را تا هر کجا که بتواند پیش می‌برد و این پیامد خطرناکی دارد و خلاف آموزه‌هایی است که در اخلاق دینی ما است. 3️⃣ تصمیم گیری اخلاقی و تزاحم‌ها به طور خاص؛ کاربر ساده هر لحظه در معرض این دوگانگی‌های تصمیم گیری قرار می‌گیرد، پدر و مادرها بر سر دوراهی تصمیم‌گیری نسبت به اجازه فرزند برای حضور در این فضا قرار می‌گیرند. 4️⃣ قباحت زدایی از رذائل؛ در این فضا قباحت می‌ریزد و زشتی‌ها کمرنگ شده و کم‌کم از این فضا به زندگی واقعی و فیزیکی می‌رسد. 5️⃣ احترام؛ در این فضا ویدیوهایی می‌بینید که بسیار در آن به پدر و مادر استاد و شاگرد و... بی‌احترامی شده است. 🔸برای مواجهه با این چالش‌ها باید هم‌دلی و هم‌فکری زیادی بین سیاستگذاران و برنامه‌ریزان فرهنگی کشور صورت بگیرد. متن کامل در همین لینک: 🌐 کانال نشریه معارف🔻 https://eitaa.com/maarefmags_ir