📖 امام عليه السلام در اين گفتار حكيمانه تقسيم دوگانۀ آموزنده‌اى دربارۀ مردم دنيا دارد، مى‌فرمايد: «مردم در دنيا دو گروهند: گروهى تنها براى دنيا تلاش مى‌كنند و دنيايشان آنان را از آخرتشان باز داشته است»؛ (النَّاسُ فِي الدُّنْيَا عَامِلاَنِ: عَامِلٌ عَمِلَ فِي الدُّنْيَا لِلدُّنْيَا، قَدْ شَغَلَتْهُ دُنْيَاهُ عَنْ آخِرَتِهِ) سپس در ادامۀ اين توصيف مى‌فرمايد: «نسبت به بازماندگان خود از فقر وحشت دارند؛ ولى از فقر خويش (براى جهان ديگر) خود را در امان مى‌دانند، ازاين‌رو #عمر خويش را در منافع ديگران فانى مى‌سازند (و دست خالى به آخرت مى‌روند)»؛ (يَخْشَى عَلَى مَنْ يَخْلُفُهُ الْفَقْرَ وَ يَأْمَنُهُ عَلَى نَفْسِهِ فَيُفْني عُمُرَهُ فِي مَنْفَعَةِ غَيْرِهِ)
به يقين چنين كسى انسان بسيار نادان و بى‌خبرى است كه پيوسته در دنيا دست و پا مى‌زند ثروتى براى فرزندانش بيندوزد و آيندۀ آن‌ها را تأمين كند تا فقر، گريبانشان را نگيرد؛ ولى خودش از دو جهت گرفتار فقر است: هم فقر دنيوى، به دليل اندوختن ثروت و مصرف نكردن آن و هم فقر اخروى، به علّت اين‌كه چيزى از آن را در راه خدا صرف نكرده تا به مقتضاى «مٰا عِنْدَكُمْ يَنْفَدُ وَ مٰا عِنْدَ اَللّٰهِ بٰاقٍ» براى آخرتش ذخيره‌اى باشد. عمر خويش را در اين راه فانى كرده و با محروميت دنيوى و دست خالى به سوى سراى ديگر رهسپار مى‌شود. زهى نادانى و بى‌عقلى!
آن‌گاه امام عليه السلام به معرفى گروه دوم پرداخته مى‌فرمايد: «گروه ديگرى براى آنچه بعد از دنياست تلاش و كوشش مى‌كنند. سهم آن‌ها بدون نياز به كار و كوشش فراوان از دنيا به آن‌ها مى‌رسد»؛ (وَ عَامِلٌ عَمِلَ فِي الدُّنْيَا لِمَا بَعْدَهَا، فَجَاءَهُ الَّذِي لَهُ مِنَ الدُّنْيَا بِغَيْرِ عَمَل)
📖 در تفسير «بِغَيْرِ عَمَلٍ» ، شارحان نهج‌البلاغه دو احتمال داده‌اند؛
بعضى گفته‌اند: منظور بدون تلاش و كوشش بسيار است؛ زيرا زندگى ساده را مى‌توان بدون آن به دست آورد و عمل كردن براى تأمين اين مقدار زندگى، عمل براى دنيا به شمار نمى‌آيد.
و برخى برآنند كه منظور اين است: بدون عمل مخصوص به دنيا يعنى آن‌ها در تلاش‌هايى كه براى دنيا دارند، آخرت را نيز در نظر گرفته و در واقع براى هر دو مى‌كوشند.
آن‌گاه امام عليه السلام نتيجه‌گيرى كرده، مى‌افزايد: «چنين كسانى هر دو سود را برده‌اند و هر دو سرا را با هم مالك شده‌اند»؛ (فَأَحْرَزَ الْحَظَّيْنِ مَعاً وَ مَلَكَ الدَّارَيْنِ جَمِيعاً) .
امام عليه السلام در پايان، پاداشى را كه نصيب اين‌ها مى‌شود و نتيجۀ مهمى را كه از كار خود مى‌گيرند اين‌گونه بيان مى‌كند: «آن‌ها در درگاه خدا آبرومندند و هرچه بخواهند خداوند از آن‌ها دريغ نمى‌دارد»؛ (فَأَصْبَحَ وَجِيهاً عِنْدَ اللّٰهِ، لَا يَسْأَلُ اللّٰهَ حَاجَةً فَيَمْنَعُهُ) .
كلينى رحمه الله در حديثى از #امام_صادق عليه السلام از پدرش #امام_باقر عليه السلام نقل مى‌كند كه فرمود: «مَثَلُ الْحَرِيصِ عَلَى الدُّنْيَا كَمَثَلِ دُودَةِ الْقَزِّ كُلَّمَا ازْدَادَتْ عَلَى نَفْسِهَا لَفّاً كَانَ أَبْعَدَ لَهَا مِنَ الْخُرُوجِ حَتَّى تَمُوتَ غَمّاً قَالَ وَقَالَ أَبُو عَبْدِاللَّهِ عليه السلام كَانَ فِيمَا وَعَظَ بِهِ لُقْمَانُ ابْنَهُ يَا بُنَيَّ إِنَّ النَّاسَ قَدْ جَمَعُوا قَبْلَكَ لِأَوْلادِهِمْ فَلَمْ يَبْقَ مَا جَمَعُوا وَ لَمْ يَبْقَ مَنْ جَمَعُوا لَهُ وَ إِنَّمَا أَنْتَ عَبْدٌ مُسْتَأْجَرٌ قَدْ أُمِرْتَ بِعَمَلٍ وَ وُعِدْتَ عَلَيْهِ أَجْراً فَأَوْفِ عَمَلَكَ وَ اسْتَوْفِ أَجْرَكَ وَ لا تَكُنْ فِي هَذِهِ الدُّنْيَا بِمَنْزِلَةِ شَاةٍ وَقَعَتْ فِي زَرْعٍ أَخْضَرَ فَأَكَلَتْ حَتَّى سَمِنَتْ فَكَانَ حَتْفُهَا عِنْدَ سِمَنِهَا وَ لَكِنِ اجْعَلِ الدُّنْيَا بِمَنْزِلَةِ قَنْطَرَةٍ عَلَى نَهَرٍ جُزْتَ عَلَيْهَا وَ تَرَكْتَهَا وَ لَمْ تَرْجِعْ إِلَيْهَا آخِرَ الدَّهْرِ ...
مطالعه ادامه
╭───
│ 🌐 @Mabaheeth
╰──────────