[در پاسخ به کلاس حضوری مبانی رشد و تربیت اسلامی]
✅ خلاصۀ جلسۀ چهل و پنجم: ١٣٩٩/۵/۴
🍃 الَّذِينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُولَٰئِكَ الَّذِينَ هَدَاهُمُ اللَّهُ وَ أُولَٰئِكَ هُمْ أُولُو الْأَلْبَابِ. (زمر، 18)
🔸 طبق این آیه، یکی از گروههایی که مشمول هدایت الهی میشوند کسانی هستند که "قول" را میشنوند و از "احسن آن" تبعیت میکنند.
🔸 در برخی از تفسیرها گفته شده که منظور از "قول"، اقوال است، یعنی حرفهایی که گویندههای مختلف دارد. کسانی که این تفسیر را قبول دارند، چهره ای از آزاد اندیشی دینی مبتنی بر این آیه ارائه می دهند.
🔻 چند ایراد به این تفسیر وارد است:
❗️ایراد اول: ترجمۀ قول به اقوال که خلاف ظاهر آیه است.
✅ طبق آیات قرآن و روایات اهل بیت علیهم السلام قول یعنی کلام خدا که هم شامل قرآن است و هم سخنان اهل بیت علیهم السلام.
✔️ قرآن حسن و احسن دارد:
زیرا خداوند در آیۀ 55 سورۀ زمر میفرماید: «وَاتَّبِعُوا أَحْسَنَ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكُمْ مِنْ رَبِّكُمْ... ».
🔹 در روایتی از از امام صادق علیه السلام آمده است که مقصود از "أَحْسَنَ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكُمْ مِنْ رَبِّكُمْ" ولایت امیرالمؤمنین علی علیه السلام است.
🔹 در روایت دیگری از امیر المؤمنین علی علیه السلام آمده است که قرآن در 4 قسمت نازل شده که یک قسمت از آن دربارۀ ماست و یک قسمت دربارۀ دشمن ما و یک قسمت دربارۀ سنتها و مثلها و قسمت دیگر دربارۀ واجبات و احکام است. در ادامه فرمودند: و لنا کرائم القرآن؛ بخش نفیس قرآن برای ماست.یعنی حضرت میان آیات قرآن تفاوت قائل میشوند.
🔹 در حدیثی از امام صادق علیه السلام درباره الذین یستمعون القول و یتبعون أحسنه، آمده است که فرمودند: «کسی که حدیث را می شنود و همان طوری که شنیده نقل میکند، بدون اینکه چیزی از آن کم یا به آن اضافه کند».
✔️ غیر از این آیه، در آیات دیگری هم کلمۀ «قول» برای قرآن استفاده شده است؛ مثل آیۀ 68 سورۀ مؤمنون: «أَفَلَمْ يَدَّبَّرُوا الْقَوْلَ أَمْ جَاءَهُمْ مَا لَمْ يَأْتِ آبَاءَهُمُ الْأَوَّلِينَ» و 51 سورۀ قصص: «وَلَقَدْ وَصَّلْنَا لَهُمُ الْقَوْلَ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ»
❗️ایراد دوم: اگر کسی بخواهد به تفسیر گفته شده برای این آیه عمل کند، آیا طبق موازین شرعی میتواند به حرفهای مختلف گوش کند؟ به عبارت دیگر بحث حرمت مطالعه و نگهداری کتب ضاله را با این تفسیر چگونه میشود جمع کرد؟
❗️ایراد سوم: اصلا همچین توصیهای قابل عمل کردن است؟ چند درصد از انسانها برایشان ممکن است که همه حرف ها را بشنوند و بهترین آن را عمل کنند؟
❗️ایراد چهارم: وقتی ما به مردم میگوییم که به همۀ حرف ها گوش دهید و به احسن آن عمل کنید، ملاک تشخیص حسن از احسن چیست؟ با چه ملاکی باید حرف نیکو و نیکوتر را تشخیص دهد؟ کسی که ابتدا حرف خالق و حجت خدا را نشنیده باشد، با چه ملاکی میتواند حسن و احسن را پیدا کند؟
❗️ایراد پنجم: واقعا میتوان پذیرفت که با وجود این حدیث که «هر کس با میل حرف گوینده ای را گوش داد او را بندگی کرده است. اگر گوینده حرف های خدا را بگوید، شنونده بندگی خدا را کرده و اگر گوینده حرف های شیطانی بزند، شنونده بندگی شیطان را کرده.» خدا از ما بخواهد که حرف های مختلف را بشنویم و از بهترین آن تبعیت کنیم؟
🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔸
🔳با ما همراه باشید.
🆔
@mabaniroshd