📌رساله عددیه: توثیق عام بودن رساله عددیه شیخ مفید رحمه الله که در کلمات بسیاری از رجالیین وارد شده است نیز مطلب درستی نیست. شیخ مفید در این رساله بر خلاف بعضی از رسائل دیگر خود، قول به عدد که ماه رمضان همیشه سی روز است را رد کرده، می‌فرماید ماه رمضان به رؤیت وابسته است. وی در این رساله می‌فرماید راویان رؤیت «فقهای اصحاب ائمه و الأعلام الرؤساء المأخوذ عنهم الحلال و الحرام و الفتيا و الأحكام الذين لا يطعن عليهم و لا طريق إلى ذم واحد منهم و هم أصحاب الأصول المدونة و المصنفات المشهورة» [١]هستند. بعد روایات رؤیت را ذکر می‌کند و در یکی از آن‌ها نام عبد الاعلی بن اعین در روات وارد شده است. ایشان خیلی جاها در معجم رجال الحدیث به این عبارت تمسک می‌کند و درباره اشخاص دیگر می‌گوید شیخ مفید در عددیه توثیق کرده است و ما هم به اعتماد آن توثیق می‌کنیم. در این‌جا اشتباهی عمومی واقع شده است و طبعاً هم اشخاص اشتباه می‌کنند و خیال می‌کنند که شیخ مفید تمام افرادی را که بعداً در سند روایت رؤیت ذکر می‌کند واجد اوصاف فوق دانسته، آن‌ها را توثیق می‌کند ولی این گونه نیست و ایشان نمی‌خواهد بگوید همه این راویان دارای چنین اوصافی هستند. در همین بحث ما عبد الاعلی بن اعین یا عبد الاعلی مولی آل سام را نه شیخ طوسی در فهرست آورده و نه نجاشی در رجال خود و اگر وی از أصحاب الأصول المدونة و المصنفات المشهورة باشد، بعید است که شیخ طوسی که شاگرد بزرگ شیخ مفید است یا نجاشی که مصنفات شیعه را می‌گوید این مطلب را متوجه نشده باشند و در کتب فهارس نام او ذکر نشده باشد. یکی از راویان محمد بن سنان است که هم جزء روایان روایت عددیه است و هم روایت رؤیت، زیرا شیخ مفید دلیل طرفین را ذکر می‌کند، هم آن‌هایی که عددی هستند و می‌گویند همیشه ماه رمضان سی روز است و هم کسانی که رؤیتی هستند. پس هم‌چنان که مرحوم شیخ مفید درباره محمد بن سنان اثباتاً و نفیاً نظر ندارد، نمی‌خواهد بگوید همه افرادی که ذکر می‌کنم واجد اوصاف فوق هستند. عبد الاعلی بن اعین هم قطعاً از اصحاب الاصول المدوّنه و المصنّفات المشهوره نیست. اصلاً به او کتاب نسبت نداده‌اند. ایشان می‌خواهد بگوید روایات را شخصیت‌هایی نقل کرده‌اند که هیچ نقطه ضعفی در مورد آنان نمی‌توان گفت و واجد شرایط فوق هستند. بعد به عنوان تأیید که مسئله شکل متواتر بگیرد، روایات افراد ضعیف را هم ضمیمه کرده است و این امر اشکالی ندارد. پس این‌که آقایان در بعضی از موارد اختلاف در توثیق و تضعیف راویان می‌گویند نظر مرحوم شیخ مفید در رساله عددیه با دیگران مخالف است، درست نیست و عبارت رساله دلیل بر مخالفت نیست. یکی از شواهد برای این‌که شیخ مفید نمی‌خواهد توثیق کلی ذکر کند، این است که اسامی اشخاص متعددی را ذکر می‌کند که هیچ جا اسمی از آن‌ها نیست و فقهای اصحاب و صاحب مصنفات مشهوره و... نمی‌تواند بر این همه عناوین منطبق شود. ایشان می‌خواهد بفرماید این روایات را اشخاص معتبر نقل کرده‌اند اما لازمه نقل آنان این نیست که کسی دیگر هم نقل نکرده باشد. این مطلب جاهای مختلف رجال برای توثیق و تضعیف تأثیر دارد. 📚پی نوشت: [۱]- الرد على أصحاب العدد، الشیخ المفید، ج1ص25 ‌ 🎙( درس خارج اصول آیت الله شبیری|96/09/19 ) •┈••✾••┈• ♨️موسسه امام هادي(عليه السلام): https://eitaa.com/madresetakhasosiemamhadi