🔻پرسش:
فرض کنید می خواهید دو کلمه را از دیگری نقل نمائید؛
چقدر احتمال دارد در نقل شما خطا راه یابد❓
حال اگر سه کلمه باشد آیا احتمال اشتباه در حکایت افزایش نمی یابد❓
اگر ده کلمه شود چه❓
و اگر یک سخنرانی طولانی باشد چه❓
آیا در صورتی که فاصله ی زمانی بین ایراد سخنرانی و نقل آن زیاد شود احتمال اشتباه در نقل افزایش نمی یابد❓
با این وجود چگونه می توان احتمال قوی خطا در نقل راویان حدیث را نادیده گرفت و به این تعداد زیاد از احادیث اعتماد نمود و بر اساس آن ها فتاوائی داد که گاه با خون آدمیان سر و کار دارند❓
🔻پاسخ:
1⃣ اگر بنا بر این باشد که شما ملزم به حکایت عین الفاظی که شنیده اید نباشید و تنها الزام به نقل مفاد آن ها داشته باشید آیا احتمال خطا کاهش نمی یابد❓
در زمینه ی جواز نقل به معنا روایات فراوانی از امامان معصوم علیهم السلام به ما رسیده که نگارنده به عنوان نمونه تنها یک روایت کوتاه را می آورد:
⭕️ امام صادق ع:
"إذا أصبت الحديث فأعرب عنه بما شئت". (الاصول الستة عشر، ص ۱۰۹، کتاب حسین بن عثمان).
ترجمه:
"هر گاه به معنای حدیث رسیدی آن معنا را با هر لفظی که می خواهی حکایت نما".
⏹ برای نقل حدیث، کافی است راوی معنا را درست در یابد و سپس به مخاطب منتقل نماید؛
و لو با عین الفاظی که شنیده نباشد.
استاد نائینی