┄═✧❁ـ❁ـ❁﷽❁ـ❁ـ❁✧═┄ روز ششم رمضان آیه‌ای از جزء ششم قرآن 💎 هر سخن جایی و هر نکته مکانی دارد. سوره نساء، آیه ۱۴۸: ﴿لَا يُحِبُّ اللَّهُ الْجَهْرَ بِالسُّوءِ مِنَ الْقَوْلِ إِلَّا مَنْ ظُلِمَ وَكَانَ اللَّهُ سَمِيعًا عَلِيمًا﴾ در این آیه بر روی مفهوم ﴿الْجَهْرَ بِالسُّوءِ مِنَ الْقَوْلِ﴾ تمرکز می‌کنم، یعنی صحبت کردن آشکارا از بدی‌ها؛ بر اساس این آیه، خداوند متعال افشای بدی‌های دیگران را دوست ندارد، مگر کسی که مورد ظلم واقع شود. در تفاسیر اهل سنت در شأن نزول این آیه آمده است که مردى به ابوبكر دشنام داد در حالتى كه پيامبر (صلی‌الله علیه و آله) نیز نشسته بودند. پيامبراکرم ساکت بودند، ابوبكر نيز خاموش بود، زمانی‌که مرد دشنام‌گو ساكت شد ابوبكر پاسخ دشنام او را داد، پيامبراکرم (صلی‌الله علیه و آله) بعد از شنيدن پاسخ ابوبكر از جا برخاستند، ابوبكر به دنبال ایشان راه افتاد و گفت: يا رسول‌الله او به من دشنام داد و شما خاموش مانديد وقتی‌که من جواب او را دادم از جا برخاستيد. پيامبر (صلی‌الله علیه و آله) فرمودند: اى ابوبكر خداى جهانيان بر دشنام او متوجه بود، زمانی‌که تو پاسخ او را دادى شيطان در اين ميان دخالت كرد و من كراهت داشتم كه در آن‌وقت بنشينم لذا از جاى برخاستم. (تفسير کشف‌الاسرار) 💠 برداشت‌هایی از این آیه 1⃣ افشاگرى و بيان عيوب افراد حرام است، مگر در موارد خاص که برای تظلّم خواهی باشد. 2⃣ حتی در مواقعی که احساس می‌کنیم مورد ظلم قرار گرفتیم، باید مراقب گفتارمان باشیم؛ اما اگر واقعاً ظلمی اتفاق افتاده، اجازه داریم حقمان را با رعایت حدود شرعی بگیریم. 3⃣ در مواقعی که واقعاً ظلمی وجود دارد، بیان مشکل لازم است، اما باید به شیوه درست و بدون گستاخی انجام شود. مثلاً اگر یکی از اعضا در خانواده مورد بی‌احترامی قرار گیرد، به‌جای فریاد زدن، بایستی با گفتگوی محترمانه مشکل را حل کرد. 4⃣ در انتهای این آیه متذکر می‌شود: «خدا شنوا و داناست». این جمله‌ی الهی می‌تواند به افراد خانواده یادآوری کند که حتی اگر کسی خطایی پنهانی داشته باشد، خداوند از آن آگاه است؛ درنتیجه، این نگاه باعث تقویت تقوا در روابط خانوادگی می‌شود. 🔰 #پندانه: راهکارهای اجرایی کردن این آیه در حوزه خانواده. 1⃣ مدیریت اختلافات بدون توهین؛ به‌عنوان‌مثال هنگام بحث بر سر مسائلی مانند تقسیم مسئولیت‌ها، اگر اعتراضی صورت گیرد باید توأم با ادب باشد، به عنوان نمونه، به‌جای جملاتی مانند «تو همیشه بی‌تفاوتی!» که رنگ و بوی توهین و تحقیر دارد، از عبارات سازنده‌تر مانند: «می‌توانیم درباره تقسیم کارها صحبت کنیم؟ احساس می‌کنم فشار مسئولیت‌ها روی من زیاد است» استفاده شود. نکته تربیتی این نوع برخورد این است که به کودکان نیرز می‌آموزد حتی در مواجهه با محدودیت‌های والدین (مثل منع بازی رایانه‌ای)، با ادب اعتراض کنند. 2⃣ تقویت فرهنگ گفتگوی محترمانه؛ اینکه در آیه آمده است سخن گفتن شما افشاگرانه نباشد، جنبه‌ی ایجابیش این است که سخن گفتن و گفتگو بین افراد، بایستی محترمانه باشد؛ ازاین‌رو لازم است راهکارهایی برای تقویت فرهنگ گفتگوی محترمانه داشته باشیم، در این راستا می‌توان به راهکارهای ذیل توجه نمود: 📌 گوش دادن بدون قطع کردن صحبت دیگران؛ در حدیثی از امام صادق (علیه‌السلام) آمده:«مَنْ سَمِعَ خِطَابَ أَخِيهِ فَصَبَرَ عَلَيْهِ حَتَّى يَفْرُغَ مِنْهُ أَعْطَاهُ اللَّهُ بِكُلِّ كَلِمَةٍ حَسَنَةً» (هر کس به سخن برادرش گوش دهد و شکیبایی کند تا سخنش تمام شود، خداوند برای هر کلمه‌ای حسنه‌ای به او می‌دهد) 📌 استفاده از ضمیر «من» به‌جای «تو»؛ مثلاً استفاده جمله‌ی «من احساس تنهایی می‌کنم» به‌جای «تو همیشه مرا نادیده می‌گیری»؛ وقتی ضمیر «تو» را به کار می‌بریم ممکن است یک سری خطاهایی مثل برچسب زدن، تعمیم سخن به همیشه و ... اتفاق بیفتد. 📌 بهره‌گیری از زبان غیرتهاجمی؛ آیات فراوانی در قرآن است که اشاره به سخن با تکریم ﴿قُلْ لَهُما قَوْلاً كَريماً﴾، سخن نرم ﴿فَقُولا لَهُ قَوْلاً لَيِّناً﴾، سخن پسندیده ﴿قُولُوا لِلنَّاسِ حُسن﴾، ﴿قُولُوا لَهُمْ قَوْلاً مَعْرُوفا﴾ و امثال این‌ها دارد و آیاتی نیز انسان را در استفاده از زبان تهاجمی مثل فحش و ناسزا، افترا، توهین و مسخره ﴿لا يَسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ … وَ لا تَنابَزُوا بِالْأَلْقاب‏﴾ و امثالهم منع می‌کند، روایات متعددی نیز در همین باب است که به بیانی از رسول‌اکرم (صلی‌الله علیه و آله) بسنده می‌کنیم که فرمودند: «اَلْكَلِمَةُ اَلطَّيِّبَةُ صَدَقَةٌ». 3⃣ توجه به نظارت الهی یادآوری دائمی این مفهوم که «خداوند حتی لحن تحقیرآمیز در گفتار خصوصی اعضا را می‌شنود» باعث ایجاد خودکنترلی در رفتارها می‌شود. پیامد مثبت این توجه این خواهد شد که غیبت‌های مخرب میان فامیل (مثل صحبت‌های منفی مادرشوهر درباره عروس بدون حضور او و برعکس) کاهش پیدا خواهد کرد. 🔹 @resalatina