جنسیت و دیپلماسی عمومی
درباره مصاحبه همسر رئیس جمهور با رسانه نیوزویک
✍️ ابوالفضل اقبالی پژوهشگر مطالعات جنسیت و خانواده
✳️ نسبت میان ما و غرب قبل از آنکه در قالب منازعات سیاسی و نظامی بروز و ظهور یابد، ریشه‌های عمیق‌تر از جنس فلسفه، الهیات و تاریخ دارد. به عبارتی مناقشات سیاسی و دیپلماتیک امروز میان جمهوری اسلامی و آمریکا و اروپا، امتداد عینیِ دو نگاه متفاوت به انسان و حیات اجتماعی اوست. لذا تقلیل چالش ما و غرب به تحریم‌ها و تهدیدها و استراتژی مواجهه با آن، سطحی‌نگری و عدم شناخت صحیح میدان است. ما در سطحی فراتر درگیر یک نزاع تمدنی و تاریخی با غرب هستیم که امروزه سطوح و لایه‌های مختلفی پیدا کرده است.
✳️ یکی از مهمترین سطوح درگیری تمدنی ما و غرب، عرصه جنسیت و زنان است که به دلیل ماهیت گفتمانی که دارد، در ساحت «تصویر» و «بازنمایی» ظهور جدی یافته است. امروزه غرب با یک نگاه عمیق و راهبردی به میدان منازعه تمدنی با اسلام و انقلاب اسلامی، به درستی و کاملا هوشمندانه صحنه‌های درگیری مختلفی را طراحی و مدیریت می‌کند که یکی از آن صحنه‌ها، تصویر زن در اسلام و ایران است. او به درستی فهمیده که حذف اسلام و معنویت سیاسی در جهان امروز به تخریب چهره زن در اسلام و انقلاب اسلامی پیوند خورده است. لذا از هر تلاشی برای ارائه چهره‌ای خشن، ماقبل تمدن، ظالمانه و محدودکننده از اسلام و جمهوری اسلامی در نسبت با زنان دریغ نمی‌کند.
✳️ ابتکار ما در این صحنه نزاع گفتمان چیست؟ پرسش از غرب درباره زن! کارآمدترین و موثرترین راهبرد ما به عنوان نماینده گفتمان اسلام و معنویت سیاسی در جهان، نه پاسخ به شبهه‌پراکنی‌های غرب، بلکه هجوم به بنیان‌های معرفتی و تاریخی غرب در نسبت با زن و خانواده است. به تعبیر مقام معظم رهبری ما در ماجرای زن از غرب طلبکاریم. این یعنی برداشتن عَلَم دفاع از حقوق و شخصیت زنان و نفی و نقد رویکردهای غربی و فمینیستی به زن و جنسیت.
✳️ شاید بتوان ادعا کرد که این لایه‌ی درگیری که من تعبیر «نزاع گفتمانی بر سر تصویر زن» برای آن به کار می‌برم از تمام مناقشات سیاسی، اقتصادی و نظامی میان ما و کشورهای غربی مهمتر و استراتژیک‌تر است. زیرا مرکز ثقل این نزاع در سپهر عمومی و میان جامعه ما و غرب تعریف می‌شود و فراتر از درگیری میان دولت‌ها و سیاستمداران است. امری که امروزه تحت عنوان دیپلماسی عمومی به ادبیات غالب در مطالعات و روابط بین‌الملل تبدیل شده است. ما برای غلبه و توفیق در این صحنه درگیری تاریخی و تمدنی، ناگزیر از تسخیر قلب و ذهن ملت‌ها و مردم جهان هستیم نه مذاکره با سیاستمداران و حاکمان.
✳️ مصاحبه دکتر جمیله علم‌الهدی همسر محترم رئیس جمهور با هفته‌نامه نیوزویک، کنشی هوشمندانه در راستای تحقق و پیگیری دیپلماسی عمومی با رویکرد جنسیتی است که خلاء جدیِ دستگاه سیاست خارجی کشور ما در طول این سال‌ها بوده است. مصاحبه خانم علم‌الهدی و منطق مواجهه و ورود ایشان به بحث درباره خانواده و مناسبات زن و مرد در جامعه ایران، و همچنین نوع مواجهه ایشان با فمینیسم و تجربه غرب در عرصه حقوق زنان، اگر مهمتر از سخنرانی بسیار دقیق رئیس جمهور در مجمع عمومی سازمان ملل نباشد قطعا نتایج و تاثیرات کمتری ندارد. زیرا این رایزنی‌ها و گفتگوها با بدنه اجتماعی غرب نزدیک‌ترین مسیر برای غلبه گفتمانی و توفیق در این صحنه نزاع تمدنی است.
✳️ این مصاحبه و اقداماتی نظیر این از چند جهت برای ما اهمیت راهبردی دارد. اولا به ارائه منطق خدشه‌ناپذیر ما در مساله زن، خانواده و جنسیت کمک اساسی می‌کند و زمینه شنیده شدن صدای حقیقت در فضای اجتماعی غرب را فراهم می‌کند. ثانیا نفس این مصاحبه برای ما یک برد اساسی و یک توفیق تام است. زیرا ویترین مواجهه منطقی و استدلالی ما با غرب یک زن است. زنی که اتفاقا برخلاف القائات رسانه‌ای غرب، محجبه، تحصیلکرده، موثر و موفق است.
✳️ من به نوبه خودم به عنوان یک پژوهشگر و فعال حوزه زن و خانواده، از این اقدامات هوشمندانه و داهیانه خانم دکتر علم‌الهدی در بازسازی تصویر حقیقی زن مسلمان ایرانی و به چالش کشیدن تمدن غرب در زمینه حقوق و شخصیت زن، حمایت و تشکر می‌کنم.
@Majmae_Mahya