وضعیت موجود پسماند در کشور به تفکیک انواع آنها پسماندهای عادی در حال حاضر روزانه بیش از 58000 تن پسماند عادی در کشور تولید می‌شود. عدم تفکیک مناسب این نوع پسماند باعث شده سالیانه مقدار قابل ‌توجهی از مواد قابل بازیافت مانند کاغذ، پلاستیک و… در زمین مدفون ‌شوند، و به طور متوسط تنها 20 درصد از پسماندهای عادی در کل کشور بازیافت می‌شود. این آمار در استان‌های مختلف بنا به شرایط اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و زیست‌محیطی متفاوت است. در کلان‌شهرها حدود 35 درصد پسماندهای عادی را پسماند خشک قابل بازیافت تشکیل می‌دهد اما تنها 9 درصد آن بازیافت می‌شود. این میزان حدودا یک سوم رقم قابل انتظار است و با توجه به صرفه اقتصادی بالای بازیافت، این آمار تاسف‌برانگیز است. پسماندهای تر نیز حدود 65 درصد کل پسماند کلان‌شهرها را تشکیل می‌دهند، که حدود 60 درصد آن قابل تبدیل به کمپوست (کود طبیعی) یا انرژی است که در حال حاضر حدود 26 از این مقدار بازیافت می‌شود. چیزی که به نظر می‌رسد تا امروز با توجه به آمار و مستندات موجود در کشورمان اتفاق افتاده، بی‌توجهی به آموزش و فرهنگ‌سازی، اجرا نکردن کامل طرح تفکیک از مبدأ، جمع‌آوری و حمل‌ و نقل بدون رعایت ملاحظات زیست‌محیطی، درصد بازیافت پایین، تولید کود کمپوست نامرغوب و غیرقابل استفاده و در برخی موارد استفاده از پسماندسوزها و در نهایت دفن غیربهداشتی و نامناسب پسماندها در زمین است. دفن پسماند یکی از رایج‌ترین رویکردها در مدیریت اجرایی پسماندهای عادی در ایران است که امروز با آسیب‌های جدی زیست‌محیطی آن روبه‌رو هستیم. به طور میانگین حدود 69.7 درصد وزنی پسماندها در کلانشهرهای کشور یعنی حدود 10700 تن به صورت روزانه دفن می‌شوند. این پسماندهای دفنی به طور میانگین 6 میلیون تن معادل دی‌اکسیدکربن گازهای گلخانه‌ای منتشر می‌کنند و باعث ورود حدود 1100 مترمکعب شیرابه در روز به خاک می‌شوند. پسماندهای پزشکی بر اساس برآوردهای سازمان جهانی بهداشت در صورت تفکیک مناسب، پسماندها شامل 80 درصد زباله های عادی مراکز درمانی، 15 درصد زباله های پاتولوژیکی و عفونی، 1 درصد اجسام تیز و برنده و 3 ‌درصد زباله های شیمیایی و دارویی است و کمتر از 1 درصد آنها هم به مواد رادیواکتیو، کپسول‌های گاز و باطری‌های استفاده شده اختصاص دارد. روزانه حدود 300 تن زباله پزشکی در کشور تولید می‌شود. در اکثر بیمارستان‌های کشور این پسماندها توسط دستگاه‌های بی‌خطرساز به پسماند عادی تبدیل می‌شوند و مسئولیت جمع‌آوری و دفع بهداشتی آن‌ها بر عهده شهرداری‌ها است. پسماندهای کشاورزی میزان سالیانه پسماندهای کشاورزی حدود 170 میلیون تن در کشور برآورد می‌شود که به طور عمده شامل فضولات، لاشه و تولیدات فاسد کشاورزی است. پسماندهای سموم سنواتی و کودهای تاریخ مصرف گذشته و ظروف آلوده به آن‌ها در دسته پسماند ویژه به حساب می‌آیند. پسماند صنعتی و ویژه متوسط تولید پسماندهای صنعتی جامد، 32 میلیون تن در سال است. بخش عمده‌ای از آنها توسط واحدهای بازیافتی تحت فرآیند و استفاده مجدد قرار می‌گیرند که عمدتا مشکلات موجود، مربوط به عدم مدیریت زیست‌محیطی قابل قبول بر اساس معیارها در برخی از این واحدها است. میزان تولید پسماندهای ویژه در حدود 8 میلیون تن در سال برآورد می‌شود. پسماندهای الکتریکی و الکترونیکی یکی از مهم‌ترین مسائلی که در دو دهه اخیر در خصوص توسعه صنایع الکترونیکی مطرح شده، پسماندهای حاصل از این صنایع است که به رغم داشتن مواد باارزش برای بازیافت، دارای مواد فوق‌العاده خطرناکی هستند که در صورت کنترل نشدن، موجب آسیب به انسان و محیط زیست می‌شوند. اهمیت پسماندهای الکترونیکی با وجود فلزات سنگین مانند نیکل، کادمیم، سرب و فلزات ارزشمند و قابل بازیافت مانند طلا، نقره، آلومینیم، آهن و مس در آن‌ها چند برابر می‌شود. میزان تولید این ضایعات در سال گذشته بیش از 130هزار تن تخمین زده شده است./به روب 🏢موسسه ماکا @Makacenterتلگرام و اینستاگرام https://eitaa.com/makacenter_ir