✍🏻 گزارشی از کتاب نوروز در جاهلیت و اسلام
💠 قسمت سوم
🔻برخی در تأیید نوروز به روایاتی تمسّک جسته‌اند که با تحقیقِ مصنّف، همگی از جهت سند و دلالت مورد خدشه می‌باشند؛ که از میان آنها در این گزارش به مهمترین آنها که دو راویت است، اشاره می‌شود.🔻
🔸روایت اول: روایت مختصرِ معلّی‌بن‌خُنَیس از امام صادق علیه‌السلام
🔹این روایت که مهمترین حدیث در تأیید نوروز است، نزد علامه مجلسی از درجۀ اعتبار ساقط است و پس از شیخ طوسی در هیچ‌یک از کتب معتبر و غیرمعتبرِ شیعه نیامده است.
🔹با توجه به اینکه این روایت در نسخه‌هایی از کتاب مصباح‌المتهجّدِ شیخ طوسی نقل شده است، مؤلّف محترم در کتابخانه‌های معتبر جهان اسلام روی نُسَخ خطی تحقیقی انجام داده‌اند که حاصل آن بدین قرار است:
✅ اولاً: در بسیاری از نسخه‌های خطی اصلاً اثری از این روایت به چشم نمی‌خورد؛ حتی یک کلمه!
✅ ثانیاً: در برخی نسخه‌ها روایت در حاشیۀ صفحه آمده، آن هم به‌طور ناقص و مختصر، که نشان از دستکاریِ ناسخ در نقل دارد.
✅ ثالثاً: در نسخه‌ای که اصل روایت در متن آمده، کاملاً مشخص است که هیچ ارتباطی با قبل و بعدِ خود ندارد، و ناسخ آن را در ضمن کتاب گنجانده است.
❗️نکته: حاج شیخ عباس قمّی در مفاتیح‌الجنان این روایت را نقل کرده است؛ اما باید گفت که ایشان در نگارش کتاب دقت علمی را لحاظ نکرده بودند. آیت‌الله شبیری زنجانی از آیت‌الله خمینی نقل کردند که مرحوم حاج شیخ عباس قمی گفته است: «در مفاتیح‌الجنان امور غیرمستند وجود دارد.»
🔸روایت دوم: روایت مفصّلِ معلّی‌بن‌خُنَیس از امام صادق علیه‌السلام
🔹علامه مجلسی این روایت را پذیرفته، ولی دچار تناقضات متعددی است و قابل پذیرش نیست؛ مثلاً:
❗️در آن گفته شده: «هرکس در این روز به سفر رود، برگشتی ندارد، یا هرکس در این روز تجارت کند، ضرر خواهد کرد!» و حال آنکه واضح است بسیاری سفر کرده و برگشته‌اند و یا تجارت کرده و ضرری متوجّهِ آنها نشده است!
❗️در این روایت تعداد روزهای ماه شمسی سی روز ذکر شده، حال آنکه می‌دانیم همۀ ماه‌های شمسی سی‌روزه نیستند و اگر همۀ ماه‌ها را سی‌روزه بدانیم، ٣۶۵ روزِ سال، به ٣۶۰ روز تبدیل می‌شود!
❗️همچنین در این روایت، عید غدیر را مصادف با نوروز دانسته است که صحیح نیست؛ زیرا طبق محاسبات، عید غدیر در ٢٧ اسفند بوده است نه اول فروردین. مضافاً به اینکه معیارِ دین اسلام، سال قمری است، و بر فرض صحتِ مصادف‌بودن نوروز با غدیر، دلیل نمی‌شود که هر مناسبت دینی را بر اساس تاریخ شمسی آن نیز گرامی بداریم؛ مثلاً میلاد امام زمان علیه‌السلام را در ١٢ مُرداد جشن بگیریم یا شب قدر را بر اساس تاریخ شمسی احیا بداریم!
🔹علاوه بر مطالب گذشته، روایت فوق با روایاتِ معتبر در تعارض است؛ مثلاً موسی‌بن‌جعفر علیه‌السلام در روایتی می‌فرماید:
«من در همۀ آثار اجدادم گشتم و برای این عید (نوروز) اثری نیافتم، و چیزی که اسلام آن را محو کرده، من احیا نمی‌کنم.» (مناقب ابن‌شهرآشوب، ج۴، ص٣١٨)
🔹یا در روایتی پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه و آله و سلّم می‌فرمایند: «درعوضِ مهرجان و نوروز، خداوند عید فطر و قربان را برای شما قرار داده است.» (مستدرک، ج۶، ص١۵٣)
📝ادامه دارد...
#نوروز #عید #اعیاد_عقلائی #اعیاد_شرعی #تبعیت_از_سنن_الهی
@maktabe_vahy
🌸.🌸.🌸.🌸