حقوق در قرآن هو الحکیم حکم بر اساس محکمات ✍️در اعتقاد یافتن، قضاوت کردن و حکم کردن و عمل کردن همیشه باید بر مبنای علم عمل کرد، چرا که عمل بدون علم ضلالت و گمراهی و تباهی و فساد است. ✅خداوند متعال در قرآن کریم در ۳ مورد از این عبارت استفاده میکند: « إِن يَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَإِنْ هُمْ إِلَّا يَخْرُصُونَ.» «ﺁﻧﺎﻥ ﻓﻘﻂ ﺍﺯ ﮔﻤﺎﻥ ﻭ ﭘﻨﺪﺍﺭ [ ﻛﻪ ﭘﺎﻳﻪ ﻋﻠﻤﻰ ﻭ ﻣﻨﻄﻘﻲ ﻧﺪﺍﺭﺩ ] ﭘﻴﺮﻭﻱ ﻣﻰ ﻛﻨﻨﺪ ، ﻭ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺣﺪﺱ ﻭ ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺗﻜﻴﻪ ﻣﻰ ﺯﻧﻨﺪ.» ✅در آیات دیگری نیز ما را از متابعت ظن و گمان بر حذر میدارد از جمله در آیه ۱۲ سوره حجرات: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيرًا مِّنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَلَا تَجَسَّسُوا وَلَا يَغْتَب بَّعْضُكُم بَعْضًا أَيُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَن يَأْكُلَ لَحْمَ أَخِيهِ مَيْتًا فَكَرِهْتُمُوهُ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَّحِيمٌ.» «اﻱ ﺍﻫﻞ ﺍﻳﻤﺎﻥ ! ﺍﺯ ﺑﺴﻴﺎﺭﻱ ﺍﺯ ﮔﻤﺎﻥ ﻫﺎ [ ﺩﺭ ﺣﻖّ ﻣﺮﺩم ] ﺑﭙﺮﻫﻴﺰﻳﺪ ; ﺯﻳﺮﺍ ﺑﺮﺧﻲ ﺍﺯ ﮔﻤﺎﻥ ﻫﺎ ﮔﻨﺎﻩ ﺍﺳﺖ ، ﻭ [ ﺩﺭ ﺍﻣﻮﺭﻱ ﻛﻪ ﻣﺮﺩم ﭘﻨﻬﺎﻥ ﻣﺎﻧﺪﻧﺶ ﺭﺍ ﺧﻮﺍﻫﺎﻧﻨﺪ ]ﺗﻔﺤﺺ ﻭ ﭘﻲ ﺟﻮﻳﻲ ﻧﻜﻨﻴﺪ ، ﻭ ﺍﺯ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻏﻴﺒﺖ ﻧﻨﻤﺎﻳﻴﺪ ، ﺁﻳﺎ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﺷﻤﺎ ﺩﻭﺳﺖ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﮔﻮﺷﺖ ﺑﺮﺍﺩﺭ ﻣﺮﺩﻩ ﺍﺵ ﺭﺍ ﺑﺨﻮﺭﺩ ؟ ﺑﻲ ﺗﺮﺩﻳﺪ [ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻛﺎﺭ ]ﻧﻔﺮﺕ ﺩﺍﺭﻳﺪ ، ﻭ ﺍﺯ ﺧﺪﺍ ﭘﺮﻭﺍ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﺧﺪﺍ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺗﻮﺑﻪ ﭘﺬﻳﺮ ﻭ ﻣﻬﺮﺑﺎﻥ ﺍﺳﺖ.» ✅این قاعده و اصل در علم حقوق کارآیی فراوان دارد، قاضی همیشه باید بر اساس شواهد و مدارک و مستندات و نه از روی ظن و گمان حکم کند، چنینی قضاوتی قضاوت عادلانه و عالمانه خواهد بود که ضامن بقای عدالت در جامعه است.