. تاوان نابخردی ۷۷ سال پیش وقتی «محمدعلی جناح» و یارانش خواستار جدایی از هند و تشکیل کشوری «پاک» شدند، «گاندی» آنان را بسیار نصیحت و حتی التماس کرد، اما سودی نداشت تا یکی از فاجعه‌بارترین حادثه‌های صد سال گذشته در منطقۀ ما اتفاق بیفتد: جدایی پاکستان از هندوستان! ترور گاندی–یکی از بزرگ‌مردان تاریخ بشری– به دست یک هندوی متعصب به جرم موافقت اجباری با تجزيۀ هندوستان، اولین هزینۀ استقلال پاک‌ستان بود. پس از آن، پاک‌ستان و هندوستان، بارها در برابر هم قرار گرفتند و دو جنگ بزرگ و تمام‌عیار بر سر كشمير میان‌ آن دو و آماده‌باش بیش از ۷۰ سالۀ ارتش و تلفات جانی و مالی هر روزۀ این دو کشور از ثمرات آن است. کشوری که همچنان قادر به حل ساده‌ترین مشکلات مردمش نیست در رقابت با هندوستان «هسته‌ای» شد، اما این کشور «پا‌ک‌» تا امروز جز فقر و جنگ و نزاع‌های بی‌پايان داخلی و چندین کودتا و صدها ترور و اعدام و از همه بدتر لانۀ امن شدن برای «تروریسم ناپاک» چیزی در انبان نداشته و جزء بیچاره‌ترین کشورهای دنیا که –عِرض خود می‌برد و زحمت همسایه می‌دارد– باقی مانده است..