معرفت مهدوی | استاد عبادی
🗞بیعت عقبه دوم 🗞 💠تلاشهای نخستین مسلمانان یثرب و نیز مصعب بن عمیر فرستاده رسول خدا (ص) سبب شد تا اس
✅دلایل گسترش سریع اسلام در مدینه 📚نگاهی به چگونگی گسترش اسلام در مدینه نشان می دهد که اسلام در همان سالهای نخست -از 12بعثت تا هجرت رسول خدا(ص)- در این شهر فراگیر شده و پس از هجرت، جز چند طایفه محدود، دیگران اسلام را پذیرفته بودند. این مساله، در قیاس با 📊روند گسترش اسلام در مکه، به هیچ روی قابل قیاس نیست؛ به همین دلیل باید دلایل ویژه خود را داشته باشد. در این باره به چند مساله می توان اشاره کرد.🔻 ⬅️الف: مردم مدینه آمادگی بیشتری برای تأثیرپذیری از قرآن داشته اند. این آمادگی را باید در روحیات ساکنان این شهر و موقعیت خاص جامعه آنها دانست. در اینجا باید بر خود قرآن به عنوان یک معجزه تکیه کرد.🌟 نخستین آشنایی مردم با اسلام در ضمن دعوت رسول خدا(ص) با تلاوت آیات قرآنی بوده است. ترویج قطعی اسلام در مدینه نیز توسط فرستاده خدا(ص)، یعنی مصعب بن عمیر با تلاوت قرآن بوده است. این تأثیر تا به آنجا بوده که از رسول خدا (ص) نقل شده: "مدینه با قرآن📖 گشوده شد." ⬅️ب: همسایگی با یهود و شنیدن اخباری مبنی بر ظهور پیامبری از سوی خدا، به عنوان عاملی مؤثر برای پیشرفت اسلام در میان ساکنان مدینه شناخته شده است. در همان آغاز 📩دعوت انصار به اسلام، برخی از آنها به دیگران اظهار می کردند: "این همان رسولی است که یهودیان بشارت ظهورش را می دادند، اجازه ندهید تا از شما سبقت بگیرند."⚠️ ⬅️ج: یکی از دلایل مشخصی که مورخان درباره گسترش اسلام در مدینه اظهار کرده‌اند📝، وضعیت بحرانی یثرب به لحاظ اختلافات قبیله ای است. آنچه که برای ساکنان مدینه اهمیت داشت، دستیابی به وحدت🤝 و مصالحه بود. در این باره مقدماتی نیز فراهم شده بود، اما ظهور اسلام و مطرح شدن آن در مدینه، راه را برای ایجاد صلحی واقعی و دائمی هموار کرد. ⬅️د: یکی از مسائل خاصی که طایفه بنی عبد الاشهل را یکپارچه به اسلام علاقمند و معتقد ساخت، نقش سعد بن معاذ بود. وی که سر آمد این طایفه بود، به وسیله مصعب و با 👂🏻شنیدن آیات قرآنی مسلمان شد. پس آن نزد افراد بنی الآشهل آمده و از آنان، درباره عقیده و نظرشان نسبت به خود سوال کرد. آنان پاسخ دادند که او را به عنوان سرور خود و عاقلترین و بهترین خود می شناسند. 🗣پس از آن سعد گفت (اگر چنین است) زن و مردتان حق سخن گفتن با من را ندارید مگر آن که به خدا و رسول ایمان آورید. به دنبال درخواست وی بود که تمامی مردان👳🏼‍♀ و زنان🧕🏻 بنی عبد الاشهل ایمان آوردند. در واقع سعد با استفاده از نفوذ معنوی خود بر بنی عبد الاشهل توانست گام مهمی را در ترویج اسلام در یثرب بر دارد. ⬅️ه: وجود افکاری توحیدی در مدینه که ادامه گرایش حنفیت مکه است، می‌توانست زمینه مناسبی برای ترویج اسلام تلقی شود. 💭افکار حنفا در امر توحید با اسلام توافقی تام داشت و اصولا می توانست پایگاه مناسبی برای رشد اسلام تلقی شود. ⬅️و: بنیاد سست شرک و بت پرستی عامل دیگری در عدم مقاومت مشرکان در برابر اسلام و دفاع از بت پرستی بوده است. مکیان علقه بیشتری به بتها داشتند، بویژه که با ♻️منافع اقتصادی و سیاسی آنان پیوند مستحکمی داشت. اما ساکنان یثرب (با توجه به اینکه قرابت بیشتری با یهودیان به عنوان یک دین آسمانی توحیدی داشتند) نبایست همچون مکیان پیوندهای مستحکمی با 🎎بت پرستی داشته باشند. البته نه آن مقدار که به سادگی از آن دل بکنند. ⬅️ز: یکی از نکاتی که مانع از اسلام آوردن مردم مکه بود وجود اشرافیت مالی در آن شهر بود. "اشرافیت مالی"💰 به ضمیمه "اشرافیت قبیله ای" ترکیبی به مکه داده بود که در سایر مراکز و قبایل وجود نداشت. اشرافیت مکه که می توان آن را (در اصطلاح قرآن) "اتراف" و اشراف را "مترفین" نامید، اسلام را مخالف با موجودیت خود تلقی می کرد. 🔹اصرار قرآن در مخالفت مترفین با انبیا نشانه ای است از وضعیت حاکم در مکه. چنین اشرافیتی در مدینه وجود نداشت به دلیل آن که مدینه 🏘شهر تجارتی نبود طبعا حس "نبودن اشرافیت" به معنای آن بود که آن عامل مهمی که می توانست با نفوذ بر مردم، مانع از اسلام آوردن آنها شود در آن محیط وجود نداشت و این خود، زمینه ای برای گسترش سریعتر اسلام در میان مردم مدینه بود. 🔰🔰🔰