⭕️ فتح دمشق
🔹شامات سرزمینی حد فاصل دریای مدیترانه، سواحل غربی فرات، مرز شمالی حجاز و مرز جنوبی روم شرقی قدیم و ترکیه فعلی است.
👈منطقه شامات پیش از آن که تحت سلطه مسلمانان درآید، تحت سلطه امپراتوری روم شرقی بود. از قرنها پیش از اسلام، قبایل بزرگ عربی از جزیره العرب و بیشتر از جنوب آن، به این دیار کوچیده بودند.🗺
اعراب مزبور، به دلیل زندگی طولانی در جوار رومیان، به مرور آداب و رسوم عربی خویش را فراموش کرده، بیشترشان کیش نصرانیت را پذیرفته بودند. با این حال آن گونه نبود که ماهیت عربی خویش را از دست داده باشند.
🔸یکی از تبعات پذیرش فرهنگ نصرانی، آن بود که زبان عربی آنان با لغات سریانی آمیخته شده و اساسا زبان علمی آنان همان زبان سریانی شده بود.
در عراق هم به رغم نفوذ گسترده مسیحیان در حیره و حتی رخنه آنان در دربار لخمیان و مسیحی شدن نعمان یکی از آخرین سلاطین آنان، مردم بومی این ناحیه همچنان تا ظهور💫 اسلام بر آیین بت پرستی باقی ماندند.
با این حال، در این نکته نمی توان تردید کرد که در سالهای نزدیک به ظهور اسلام، اعراب دیار شام، دست کم در ظاهر، همپیمان رومیان بوده و در جنگ با ایرانیان در کنار رومیان با سپاه ایران و اعراب متحد آن 🏜در سرزمین عراق می‌جنگیدند.
افزون بر آن که اعراب شام در دین با اعراب جزیره اختلاف نظر داشتند، از نظر اجتماعی نیز تفاوت آشکاری میان آنان وجود داشت. اعراب شام، به دلیل آبادی و آبادانی موجود در شامات، زندگی بدوی را رها کرده و شهرنشین شده بودند.
👈سنخیت قبایل مزبور با فرهنگ نصرانی، سبب گردید تا پس از فتح اسلام، شمار زیادی از آنان به سرزمین روم کوچ کردند. البته رومیان، طی جنگهای خود با مسلمانان، همواره گرفتار این دغدغه بودند که اشتراک نژادی، قبایل عربی شام را به سوی اسلام سوق دهد. مشکل مهمتر آن بود که از نظر مذهبی نیز بین مسیحیان شام و کلیسای قسطنطنیه⛪️ اختلاف نظر وجود داشت بطوری که سبب آزار و اذیت فراوان آنان از سوی کلیسای شرق شده بود.
👥مسیحیان شام "یعقوبی مذهب" بودند و این مذهب از نظر کلیسای شرق، بدعت به شمار می آمد.
اختلاف مذهبی مسیحیان عرب شام با کلیسای روم شرقی، به اعتقاد بسیاری، یکی از دلایل سرعت فتوحات اسلامی در شامات بوده است.⚔
غیر از سکنه عرب شامات، نبطیان فراوانی نیز که بقایای اقوام پیشین ساکن و حاکم در این دیار بودند در منطقه مزبور زندگی می کردند. یهودیان فراوانی هم که شمار آنان را میان صد تا دویست هزار دانسته اند در شامات پراکنده بودند.
📆در سالهای پایانی قرن ششم میلادی و نخستین سالهای قرن هفتم، امپراتوری روم شرقی، دچار مشکلات بزرگی شده بود. حملات آوارها و اسلاوها از غرب، این سرزمین پهناور را گرفتار مشکل کرده بود. اما مهمتر از اینها، انقلابات داخلی بود که سبب شد گروهبانی💂♂ به نام فوکاس مردم را علیه حکومت اشراف بشوراند و ماوریکیوس امپراتور را همراه با تمام فرزندانش به قتل برساند. این هرج و مرج سبب شد تا خسرو پرویز بر سرزمین شامات حمله برده و در سال 614 موفق به تسخیر اورشلیم شود.
👈تسخیر اورشلیم بهانه خوبی برای تحریک مسیحیان بر ضد ایرانیان بود. هراکلیوس پس از آرام کردن اوضاع، در سال 622 به جنگ ایرانیان رفت و طی شش سال پس از تحمیل شکست های متوالی توانست ایرانیان را تا پشت دروازه تیسفون🏇 دنبال کند و آنان را مجبور به پذیرش صلح نماید. این وقایع مصادف با سالهای هفتم و هشتم هجرت بود.
در حالی که هراکلیوس سرگرم نظام دادن به امور کشور بود، به سال 634 مسلمانان، نخستین حملات خود را به دمشق آغاز کرده و پس از مدتی آن را تصرف کردند. آخرین روزهای عمر امپراتوری، مصادف با فتح مصر در سال 640 میلادی بود.
برای مسلمانان که توانسته بودند پس از سالها قریش را به 📝امضای صلح حدیبیه وادارند و خود را آماده برای نشر اسلام به خارج از جزیره العرب کنند، شام از بسیاری جهات اولویت داشت.
✨رسول خدا (ص) رسولان چندی را به این مناطق گسیل داشت. یکی از این رسولان، حارث بن عمیر بود که نامه ای برای حاکم شهر بصری برد. وی به دست شرحبیل بن عمرو غسانی به شهادت رسید.
⬇️⬇️⬇️