🔴 جریان نفوذی در اقتصاد به دنبال ایجاد انحراف در مسیر سرمایه گذاری های ستاد اجرایی فرمان امام / آیا صرف هزاران میلیارد تومان بودجه برای تولید علوفه هیدروپونیک دامی مقرون به صرفه است؟ 🔹17 تیر 99 خبری در رسانه‌ها منتشر شد که تعجب کارشناسان را برانگیخت. «افتتاح فاز اول پروژه‌ی تولید علوفه به روش هیدروپونیک توسط ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره)»! روش هیدروپونیک که قرار است روزانه 2.5 تن علوفه برای دام‌های هولدینگ کشاورزی ستاد اجرایی تامین کند سال‌هاست مورد انتقاد کارشناسان قرار دارد و کارایی آن برای تولید این محصول در کشورهایی مانند ایران هیچگاه تایید نشده است. 🔹در روش هیدروپونیک مواد غذایی مورد نیاز گیاه به جای خاک از طریق محلولی که در گیاه در آن قرار دارد تأمين می‌شود. طرفداران هیدروپونیک می‌گویند که استفاده از این روش برای تولید علوفه منجر به صرفه‌جویی در مصرف آب و زمین می‌شود و در مدت کوتاه‌تری نسبت به کشت زراعی، محصول به دست می‌آید اما برای اظهار نظر در مورد این روش باید شاخص‌های ارزیابی دیگری نیز مدنظر قرار گیرد. برای بررسی سودمندی این روش نسبت به روش تولید زراعی علوفه نباید بهره‌وری اقتصادی از نظر دور بماند. ضریب تبدیل دانه‌ی جو به ماده‌ی خشک در روش هیدروپونیک فقط 15.7 درصد است. مثلا از تولید 15.5 میلیون تن علوفه‌ به روش زراعی حدود 7.8 میلیون تن ماده‌ی خشک به دست می‌آید اما با صرف مقدار آب مشابه، در روش هیدروپونیک 19.6 میلیون تن علوفه تولید که از این مقدار فقط 3.1 میلیون تن ماده‌ی خشک حاصل می‌شود. بنابراین با فرض مصرف آب یکسان، حجم تولید علوفه‌ی خشک به روش هیدروپونیک به هیچ وجه نمی‌تواند با حجم تولید علوفه خشک زراعی برابری کند. 🔹همچنین با مقایسه‌ میان تغذیه‌ی دام از دانه‌ی جو و تعلیف با علوفه‌ی هیدروپونیک نتایج جالبی به دست آمده‌ است. نتایج پژوهش‌ها نشان می‌دهد صرفه‌ی اقتصادی روش هیدروپونیک نسبت به جو در تولید ماده‌ی خشک 11- درصد، در تولید پروتئین 24.7 درصد و در تولید انرژی 15.4- درصد است. به بیان دیگر از نظر صرفه‌ی اقتصادی، تعلیف دام با علوفه‌ی هیدروپونیک قابل رقابت با تغذیه‌ی دام با دانه‌ی جو نیست. از دیگر نقاط ضعف این روش، هزینه‌ی اولیه‌ی تاسیس و راه‌اندزای بسیار بالا است. این روش تولیدی نیازمند امکانات و تجهیزاتی است که محیط کشت کاملا کنترل شده‌ای برای گیاه فراهم کند. خرید و تجهیز این محیط کشت نیاز به سرمایه‌گذاری اولیه‌ی بالایی دارد. همچنین این تجهیزات مورد نیاز خارجی بوده و مستلزم واردات و خروج ارز از کشور است. نهاده‌های تولید در روش هیدروپونیک نیز عموما وارداتی است و فرایند تولید را به خارج وابسته می‌کند. بذر مورد استفاده در این روش باید از قوه‌ی نامیه‌ی بالایی برخوردار باشد که مستلزم هزینه‌کرد بیشتری نسبت به بذور علوفه‌ی زراعی و حتی واردات این بذر از خارج است. 🔹مسئولین ستاد اجرایی با افتخار از تولید 2.5 تن علوفه در روز سخن می‌گویند. در این رابطه باید اظهار داشت که در بهترین شرایط از هر 1 کیلوگرم دانه‌ی جو، 7 کیلوگرم علوفه تولید می‌شود؛ یعنی برای تولید روزانه 2.5 تن علوفه به بیش از 357 کیلوگرم دانه‌ی جو در یک روز و بیش از 130 تن دانه‌ی جو در یک سال نیاز است. به بیان دیگر ستاد اجرایی تامین بذر مورد استفاده در تولید جو هیدروپونیک خود باید سالانه 130 تن جو مرغوب و با کیفیت از خارج از کشور وارد نماید. حجم ارز مورد نیاز و وابسته‌سازی علوفه‌ی دام به خارج با این ارقام کاملا آشکار است. همچنین مراحل تولید شامل سامانه‌های آبیاری، کنترل دما، نور و غیره کاملا به برق وابسته است و هزینه‌ی جاری تولید را بالا می‌برد. تامین درآمد نیروی کار متخصص و گران برای کار با تجهیزات هیدروپونیک از دیگر هزینه‌های سرباز تولید است. 🔹نکته‌ی مهم دیگر در تولید علوفه به روش هیدروپونیک، شیوع و رشد سریع کپک، قارچ‌ و دیگر بیماری‌ها در اندام‌های گیاهی به دلیل رطوبت و دمای بالا است. این قارچ و بیماری‌های گیاهی در صورت تعلیف منجر به مسمومیت و بیماری دام و تحمیل هزینه‌های دامپزشکی به دام‌دار و نیز بالا رفتن احتمال سرایت بیماری به مصرف‌کنندگان محصولات این دام‌ها می‌شود. این در حالی است که مقابله با قارچ‌ها و بیماری‌های گیاهی در فرایند تولید هیدروپونیک مستلزم مصرف ضدعفونی‌کننده‌ها و قارچ‌کش‌های گیاهی است که هم منجر به تحمیل هزینه‌ی اضافی به تولیدکننده‌ی علوفه و هم منجر به مسمومیت دوباره‌ی دام ناشی از بلع قارچ‌کش‌های شیمیایی و در نتیجه آلودگی محصولات دامی است.