📌سعدآباد؛ پیمانی با ظاهری زیبا
🔹از بین کلاههای متعددی که ماقبل بهمن ۵۷ بر سر ایران گذاشته شد، این ماجرا از نیرنگهایی بود که برنامهریزی و طراحیِ حساب شدهای از سوی اجنبیها پشتش بود.
پیمان سعدآباد در مورخه ۱۷ تیر ماه ۱۳۱۶ در کاخ سعدآباد (ساخته شده در دوران قاجار، واقع در شمیرانات فعلی) مابین وزرای خارجه کشورهای ایران، عراق، ترکیه و افغانستان به امضا رسید و در بهمن همان سال در مجلس (تشریفاتی) شورای ملی تصویب شد.
و اما چرا و چگونه و با چه هدفی؟
🔹مابین سالهای ۱۹۱۸ تا ۱۹۳۹ (از پایان جنگ جهانی اول تا آغاز جنگ جهانی دوم) کشورهای صاحب اختیار و قدرت سعی بر این داشتند که شرایط را از هر لحاظ برای خود هموار و برای رقیب پیچیده کنند.
یکی از مهندسیهای تاکتیکی بریتانیا برای هدف ذکر شده، ایجاد ثبات و امنیت در منتها علیه جنوبی شوروی بود. جایی که کشورهای نام برده در این پیمان همگی در آن منطقه حضور داشتند.
🔹پارامترهای مهم این قرارداد بدین صورت بود که کشورها از دخالت در امورات داخلی یکدیگر بپرهیزند، با یکدیگر بر سر چالشهای بینالمللی مشترک مشورت کنند و تلاشی در جهت انجام عملیات متجاوزانه نسبت به یکدیگر انجام ندهند.
🔹جو منطقهای خوبی هم برای انگلیس فراهم بود. ترکیه با آتاتورک گوش به فرمان بود، غازی اول (دومین پادشاه عراق) که خود در عراق دست نشانده بود، افغانستان هم فردی را نظیر ظاهرشاه داشت که بر خلاف حکومت امان اللهِ عزل شده در راستای اهداف بریتانیا عمل میکرد، ایران هم نوکر حلقه به گوشی بیش نبود.
🔹در این شرایط فقط چالش منطقهای برای انگلیس جوش دادن ایران و بالا بردن سطح همکاریش با سه کشور دیگر بود که در تحقق این امر موفق بود. (با حساب و برنامهریزی شده، آن هم به این دلیل بود که انگلیس از ترفندهای متنوع و رنگارنگی برای این جوش دادنها از سالهای قبل استفاده کرد)
🔹نان خوبی در این قرارداد برای انگلیس بود. این پیمان هم کمربند دفاعی خوبی برای حملات احتمالی شوروی بود و هم چون تمام ۴ کشور تحت فرامین بریتانیا بودند، یکپارچگی مستعمرات افزایش قدرت را در پی داشت.
اما کلاه بزرگ ماجرا باز هم مانند تمامی قراردادهای زمان رضا شاه بر سر ایران گذاشته شد.
از سمت ترکیه، ارتفاعات آرارات از دستمان رفت؛ نصف شط العرب را هم ناچار به واگذاریاش به عراق شدیم.
🔹در شهریور ۱۳۲۰ هم مشخص شد این پیمان صرفا ظاهری زیبا داشت؛ زمانی که ایران در جنگ جهانی دوم تحت اشغال بود، آن ۳ کشور کمکی به ایران نکردند هیچ، که امثال عراق پایگاههای خود را به انگلستان تقدیم میکرد.
🔹زیبایی ماجرا اینجاست که رضا شاه از پیمان سعدآباد به عنوان یاری دهنده در جهت بقای صلح در جهان یاد میکرد و انعقاد آن را در مشرق زمین بیسابقه میدانست!
👈بد نیست بزرگوارانی که برای بازگشت حکومت شاهنشاهی سینه چاکی میکنند این حقایق را بدانند!
✍️ محسن میرزمانی
💠 کانال واحد سیاسی مؤسسه مصاف (نجوا)
🔗 تلگرام | اینستاگرام | توئیتر | ایتا | نجوای تسلیحات | نجوای عربی | englishnajva
💠
@masaf_najva