🔹بار دیگر، این بار در ماه مارس (حدود یک ماه پس از شروع جنگ) و در حالی که لفاظی‌ها و تهدیدات اتمی دو طرف به اوج خود رسیده بود، بلینکن در اظهار نظر مشابهی گفت که "روسیه در نجات توافق اتمی به تلاش ادامه خواهد داد چون نفع خودشان نیز در همین است"[2].
🔹نکته جالب این که حتی پیمان منع گسترش سلاح‌های اتمی با ابتکار مذاکره‌کنندگان شوروی و آمریکا تدوین شده [3].
🔹 در واقع دلیل آن هم واضح است؛ آمریکا، روسیه، چین، فرانسه و بریتانیا پنج عضو (از شش کشور گروه P5+1 موسوم به "قدرت‌های جهانی" که اساسا برای حل پرونده اتمی ایران تشکیل شد [4]) به جز آلمان هستند که: عضو دائم شورای امنیت‌اند، همه پیروز جنگ جهانی دوم‌اند، در سازمان ملل حق وتو دارند و از همه مهمتر، همگی اتمی هستند و باشگاهی از کشورهای اتمی را تشکیل می‌دهند و تلاش می‌کنند تا کشور دیگری را به جمع خود راه ندهند. از این منظر، روسیه با آمریکا و دیگر اعضای این ائتلاف تفاوتی ندارند و شاید حتی بتوان گفت که روسیه دلیل مضاعفی برای جلوگیری از نزدیک شدن ایران به سلاح اتمی دارد و آن هم همسایگی نسبی دو کشور است.
🔹مخالفت روسیه با برجام را شاید بتوان گفت اولین بار به صورت رسمی جواد ظریف در صوت "لو رفته" خود بیان کرد. او در آنجا گفت که روسیه دو بار به مذاکرات ضربه زد. "بار اول آن جایی بود که روسیه گفت ما مادام‌المعر سوخت نیروگاه بوشهر را می‌دهیم و نخواهیم گذاشت که ایران از سوخت خود استفاده کند. البته هدفشان این نبود که ما غنی‌سازی را نگیریم. هدفشان این بود که توافق نشود"[5]. این درحالی ست که ظریف اخیرا در سخنان اخیر خود (به درستی) بر این نکته تاکید کرد که "روسیه حوزه رقابتی خود را در حوزه انرژی قرار داده" و به عنوان مثال هاب انرژی خود را به ترکیه منتقل کرده است. این در واقع سخن بسیار درستی ست چون روسیه همواره سعی کرده که نقش خود را به عنوان تامین‌کننده انرژی در جهان حفظ کند و این اهرم فشار را برای خود نگه دارد.
🔹اما جالب است بدانید که این "حوزه نفوذ در زمینه انرژی" فقط به نفت و گاز محدود نمی‌شود و روسیه بزرگترین تامین‌کننده سوخت اتمی برای استفاده در راکتورهای اتمی در جهان نیز هست، به طوری که روسیه حدودا نصف این بازار را در اختیار دارد و سهم آن حدود دو برابر تامین‌کننده دوم در این رده‌بندی است. و جالبتر این که بدانید که حتی پس از شروع جنگ اوکراین نیز آمریکا به واردات سوخت اتمی از روسیه ادامه داده و نشریه بلومبرگ نیز در مقاله‌ای با عنوان "روسیه و سیاست اورانیومی" به نزدیکی روسیه و نیجر (به عنوان یک تامین‌کننده مهم اورانیوم برای فرانسه و اتحادیه اروپا) به عنوان یک خطر نگاه کرده است [6 و 7].
🔹 او در ادامه صوت "لو رفته" خود می‌گوید که "روسیه ضربه دوم را به همراه فرانسه به مذاکرات زد و پیشنهاد داد که برجام هر شش ماه یک بار در شورای امنیت سازمان ملل به رای گذاشته و تایید شود. من گفتم که این خطرناک‌ترین کار است". این در حالی است که طبق برجام، توافق هر سه ماه یکبار باید توسط یک عضو یعنی رئیس‌جمهور آمریکا تایید شود.
🔹ظریف نهایتا استدلال می‌کند که روسیه همه تلاش خود را کرد تا توافق حاصل نشود و "همان طور که می‌بینید، در آن عکس معروف وزیر خارجه روسیه حضور ندارد".
سوال اساسی این است که اگر روسیه با برجام مخالف بود، آیا آمریکا نمی‌توانست با دور زدن روسیه به یک توافق با ایران دست یابد؟! مگر همین الان ادعا نمی‌کنند که افزایش فروش نفت ایران به چین با رخصت آمریکا اتفاق افتاده؟
🔹ظریف در آن صوت (که بعضی طرفدارانش لو رفتن آن را نیز تقصیر روسیه می‌دانستند!) می‌پرسد که "روسیه چه زمانی پذیرفت که آقای سلیمانی به مسکو برود؟ و در اینجا (انگار که جای مجری و مصاحبه شونده عوض شده باشد)، مجری پاسخ می‌دهد که "وقتی برجام امضا شد" و ظریف در ادامه ادعا می‌کند که "و روسیه پای ایران را به سوریه باز کرد".
🔹شاید بتوان گفت تنها هدف از آن صوت مهندسی شده (که مجری برنامه مکررا جملات بعدی را در دهان ظریف می‌گذاشت!) رسیدن به همین نکته بود. ابتدا مقدمه چینی و تراشیدن یک مقصر جدید برای شکست برجام و ربط دادن آن به مذاکرات منطقه و موشکی. اگرچه ظریف ادعا کرد که روسیه ایران را به سوریه کشانید اما ایران حداقل دو سال قبل از روسیه، از سال ۲۰۱۳ در سوریه حضور داشت و این ادعای ظریف، اصلا نمی‌تواند که درست باشد.
در نتیجه می‌توان گفت که "دشمنی روسیه با برجام" (چه روسیه دوست و چه دشمن ایران باشد)، اختراع اصلاح‌طلبان برای تطهیر آمریکا و تحریک حس ملی‌گرایی ایرانیان، این بار به نفع برجام و به ضرر یک دشمن فرضی مثل روسیه (یا اسرائیل) بود.
💠@masaf_najva