📌نقدی بر تعیین صلاحیت‌ها در هیئت‌های اجرایی
🔹تقریبا در تمام کشورها، نامزدهای انتخابات مجلس باید از فیلتر های بزرگ یا کوچک عبور کنند. هر چه جایگاه انتخابی بالاتر باشد، معمولا فیلتر و بررسی صلاحیت‌ها ریزتر و سخت‌گیرانه‌تر خواهد بود.
🔹تقریبا در تمام نظام‌های سیاسی محکومیت قضایی خط قرمز تایید صلاحیت‌هاست و به همین خاطر اکثر رقبای انتخاباتی تلاش می‌کنند تا با کشاندن رقیب به دادگاه، برای او و یا حزبش محکومیت بگیرند تا راحت‌تر بتوانند آن‌ها را حذف کنند.
🔹اما بخش مهم تایید صلاحیت‌ها معمولا در احزاب صورت می‌گیرد بدون آنکه برای حاکمیت کمترین هزینه‌ای داشته باشد. اما در ایران این کار مستقیم از طرف هیات‌های اجرایی یا شورای نگهبان انجام می‌شود.
🔹بر اساس اصل ۹۹ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران:
شورای نگهبان نظارت بر انتخابات مجلس خبرگان رهبری، ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی و مراجعه به آرای عمومی و همه‌پرسی را بر عهده دارد.
علاوه بر این، بر اساس اصل ۹۸ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران:
تفسیر قانون اساسی به عهدهٔ شورای نگهبان است که با تصویب سه چهارم آنان انجام می‌شود.
🔹چنانچه احزاب قوی‌تر شوند می‌توانند بدون هیچ هزینه‌ایی برای کشور و حاکمیت، نامزدها را تایید صلاحیت و یا رد صلاحیت کنند و شورای نگهبان می‌تواند به‌عنوان ناظر و مرجع رسیدگی به شکایات عمل کند.
🔹تایید صلاحیت به سوراخ دعایی تبدیل شده است که افراد برای گرفتن تابعیت کشورهای دیگر، از آن استفاده می‌کنند و برخی از کسانی که در انتخابات نامزد می‌شوند، بیشتر برای رد صلاحیت ثبت نام می‌کنند، نه تایید صلاحیت.
🔹در دوره قبل انتخابات ریاست جمهوری از مجموع دوازده عضو شورای نگهبان تنها حاج صادق لاریجانی به علی اردشیر لاریجانی رای مثبت داد. با این وجود آقایان لاریجانی به این موضوع به شدت معترض بودند. به نوعی این رد صلاحیت برای آقای لاریجانی که بعد از دوازده سال ریاست بر مجلس، تنها 4% محبوبیت داشت، بسیار بیشتر از تایید صلاحیتش، ارزشمند بود.
🔹از سوی دیگر هم مردم از تایید صلاحیت حسن روحانی، به‌خصوص برای بار دوم برای انتخابات ریاست جمهوری ناراحتند و معتقدند شورا باید حسن روحانی را رد صلاحیت می‌کرد تا جلوی آسیب‌های دولت ایشان به کشور را بگیرند.
🔹حالا حسن روحانی با وجود 700 هزار شاکی، در انتخابات خبرگان رهبری ثبت نام کرده است و عجیب آنکه با وجود کثرت شکات، حتی برای صرف صبحانه هم به دادگاه احضار نشده است تا راه برای نامزدی و برخورداری از مصونیت قضایی باز باشد.
🔹تقریبا همه میدانند حسن روحانی برای تایید صلاحیت نیامده، بلکه برای ایجاد شبهه و چالش در انتخابات حضور پیدا کرده است.
🔹بسیاری از مردم ما از عملکرد نمایندگان شوراها و مجالس مختلف ناراضی هستند، اما نسبت به رد صلاحیت یا عدم احراز صلاحیت آن‌ها واکنش نشان می‌دهند. رد صلاحیت محل بروز نارضایتی‌های گوناگون شده است.
🔹در این بین عدم اعلام عمومی دلایل رد صلاحیت داوطلبان، باعث مظلوم‌نمایی و زیر سوال بردن اقدامات مراجع بررسی کننده صلاحیت‌ها می‌شود.
🔹رد صلاحیت سه نماینده تبریز با عملکردی مثل دریاچه ارومیه که در حد فاجعه زیست محیطی است، لطف به مردم منطقه است و راه را برای حضور چهره‌های جدید باز می‌کند. عملکرد نمایندگان آذربایجان با بحرانی‌تر شدن وضع دریاچه و ضعف اساسی در سایر امور، قابل دفاع نیست و جنجال‌ها هیچ ارتباطی به عملکردها ندارد.
🔹چالش خودروهای شاسی بلند که در دادگاه اثبات نشد، یک بحران‌سازی برای مجلس بود. مجلسی که شفافیت را نپذیرفت و یا بهتر بگوییم آن را مشروط کرد، در مقابل این افشاگری و یا اتهام، آسیب دید و مردم از این موضوع استقبال کردند. چون مجلسی که بعنوان نهاد ناظر از همه شفافیت می‌خواهد نباید و نمی‌تواند خودش رای مخفی بدهد.
🔹رد صلاحیت نماینده مطرح کننده اتهام سنگین خودروهای شاسی بلند، از آن جهت برای مردم غیر قابل قبول است که مردم از مجلس شفافیت می‌خواهند و رای مخفی را محل زد و بند و بی مسئولیتی یک نماینده در مقابل مردم میدانند.
🔹اعطای خودرو به نمایندگانی که کاری انجام دهند یا چالشی را حل کنند، مردم را ناراحت نمی‌کند.
✍️مجید گودرزی
💠@masaf_najva