🔹در منشور سازمان ملل هم این مساله بهطور واضح مطرح شده و درحقیقت یکی از موضوعاتی که توانسته صلح و امنیت پایدار در مناطق قابل توجهی از جهان را ایجاد کند همین توجه به قوانین و عرف همسایگی است.
🔹البته در موارد بسیار متعددی اختلافاتی تحت حاکمیت دولتهای مختلف هم برای همسایگان باعث مسائل و مشکلاتی شده که نمونههای مختلف آن را میتوانیم در منطقه خودمان و غرب آسیا مشاهده کنیم. بهطور مثال در سال ۲۰۲۳ نزدیک به ۵۴۰ مرتبه حاکمیت عراق از سوی ترکیه نقض شده، اما هیچگاه این مساله باعث نشده که شرایطی پدید بیاید بغداد جنگی تمامعیار را با ترکیه آغاز کند و یا علنا بهدنبال جبران اقداماتی باشد که بخشی از آن ممکن است ناخواسته صورت گرفته باشد.
🔹با این حال باید توجه داشته باشیم که ارتقای ظرفیت کشورها هم نسبت به این موضوع بسیار میتواند در حفظ حرمت همسایگی موثر باشد. البته در این مورد باید این نکته را یادآور شد که موضوع جلوگیری از استفاده از خاک همسایهای چه درقالب اقدامات تروریستی و نظامی و چه درقالب اقدامات خرابکارانه از جانب کشور ثالث هم این موضوع جزو مسائل پذیرفته شده و مورد تاکید منشور سازمان ملل است.
🔹به همین دلیل در ماده ۵۱ منشور سازمان ملل نیز به مساله دفاع مشروع و گزارش فوری به شورای امنیت سازمانملل و اقدامات قانونی نیز تصریح شده است. براین اساس میتوان گفت در شرایطی میتوانیم در منطقه امن و باثبات زندگی کنیم که ضمن رعایت همه موارد و حرمتهای همسایگی، ارتقای ظرفیتها هم افزایش پیدا کند.
🔹بنابراین باید به این نکته هم توجه داشت که اگر کشور ثالثی بهعنوان کشور میزبان که پذیرای برخی از گروههای شرور است و این گروههای تروریستی هم تحرکاتی را علیه کشور دیگر انجاممیدهند از مسیر مجرای قانون بینالملل هم میتوان اقداماتی را صورت داد.
🔹در همان ماده ۵۱ منشور سازمان ملل تصریح شده که درصورت ایجاد ناامنی از سوی کشورهای همجوار و همسایه، کشوری که در معرض آسیب گروههای تروریستی قرار گرفته است میتواند دفاع خود را با توجه به توان نظامی انجام دهد و گزارش آنرا به سازمانملل میدهد و این نهاد بینالمللی هم با توجه سازوکارهای مختلف از حیث فنی و همچنین اعزام کارشناس میتواند در این حوزه حرف نهایی را بزند.
🔹تهدید امنیتی برای برهم زدن امنیت ایران در بلند مدت و چند لایه ادامه دارد. جمهوریاسلامی نمیتوانست و نمیتواند دسترویدست بگذارد که تعداد انفجارها و اقدامات در داخل بهصورت تصاعدی بالا برود.
🔹تاکید دارم که، از خاک ایران خطر هیچ گروهکی کشورهای همسایه را تهدید نمیکند. در این چهل سال یک سرباز پاکستانی و در این دو دهه یک سرباز عراقی در مرزهای ایران توسط گروهکهای مخالف حکومت مرکزیشان توسط ایران حمایت نشدند.
🔹ایران بهدلیل تسلط امنیتی و اطلاعاتی اجازه رشد به این گروهکها در خاک خود نداد تا علیه همسایه وارد رقابت شوند اما پاکستان و عراق در مرزهای خود چنین تسلطی ندارند. ریگی از سال ۸۴ بهتنهایی بیش از هفتصد ایرانی را کُشت و به خاک پاکستان پناه میبرد.
🔹با توجه به موارد بالا باید به این نکته اشاره کرد که جمهوریاسلامی در عرصه بین الملل تشخیص درست و دست به اقدام دقیقی زد.
🔹نویسنده سیدرضا صدرالحسینی كارشناس روابط بینالملل
💠@masaf_najva