بسم الله الرحمن الرحیم آیه ۱ سوره مبارکه حمد بسیار سفارش شده است که آغاز کارهایمان با نام خداوند باشد، تا آنجا که فرمودند، بدون بسم الله، کارها ناتمام و ابتر است و نتیجه بخش نخواهد بود. گاهی عُمق مساله آنجا فهمیده می شود که به این مساله شرعیه توجه شود که اگر هنگام ذبح گوسفند که حیوان حلال گوشت است، عمداً نام خداوند برده نشود، خوردن آن گوشت حرام است، چون میته و مردار است. یادِ نام خداوند انقلاب می کند، کار را قیمتی می کند. شروع تمامی سوره های قرآن با بسم الله الرحمن الرحیم است و حتی سوره توبه هم که بسم الله الرحمن الرحیم ندارد، گفته شده که یا ادامه سوره انفال است یا چون مساله‌ی برائت و اعلان انزجار و نفرت الهی از عملکرد مشرکین است با صفت رحمت الهی شروع نشده است. بسم الله الرحمن الرحیم قرنطیه است، یعنی به ما چارچوب می دهد، یعنی توجه می دهد کاری که میخواهی شروع کنی، بدون استمداد و یاد خداوند، ابتر است، پاکیزه نیست، خالص نیست، غلّ و غشّ دارد. بسم الله الرحمن الرحیم، ایست و بازرسی است؛ یعنی گرچه گفتن بسم الله، جلوه‌ی تبرّک جستن به نام خداوند در کارهاست، اما قسمت دیگر مساله این است که نام خداوند متعال این توجه را می دهد، که حواست باشد، چه کاری را می خواهی شروع کنی؟ کار حرام و مکروه و ناپسند که با بسم الله شروع نمی شود! یعنی درنگ کن، اگر شروع کاری، بدون یاد خداوند باشد که غفلت است و اگر خدا را یاد می کنی، بدان چه کاری را شروع می کنی؟ مورد رضایت و خشنوی خداوند هست یا نه؟ حالا انتخاب کن. برشی از سلسه دروس تفسیر آیت الله جوادی آملی (مدّظله العالی) #یادداشت‌قرآنی ابوالفضل فروتن ۱۵ فروردین ۱۴۰۱