نکته تفسیری صفحه ۱۱:
سخت تر از سنگ:
به باران پرنعمت نگاه کن: بر همه چیز فرود می آید و بی هیچ بخلی، دانه های خود را به همه می بخشد؛ امّا هر کس به گونه ای از آن بهره می برد. خاک حاصلخیز با تمام وجود او را در آغوش می کشد و با کمک او، رازهایش را برای دیگران آشکار میکند. گلهای رنگارنگ، میوه های گوناگون، محصولات متنوّع، درختان و گیاهان زیبا، نتیجه ی برخورد خوب خاک با باران هستند. آن طرفتر، سنگ را ببین که بی جان و بی ثمر در گوشه ای افتاده است. باران بر او هم می بارد؛ ولی چه فایده؟ سنگ، سخت است و باران اثری در آن ندارد.
جان و دل ما انسانها نیز مانند زمین است و آیات و نشانه های خدا، همچون باران. الطاف خدا چون باران ریزان است؛ این ما هستیم که باید خود را آماده ی پذیرش باران رحمت الهی کنیم. اگر ما واقعاً در جست وجوی حقیقت و راستی باشیم و در این راه، تعصب های ناروا و لجاجت ها را کنار بگذاریم، هر پدیده ای برای ما نشانه ای از حقیقت می شود. آنگاه به آسمان و زمین که بنگریم، خدا را با تمام وجود احساس می کنیم و هنگام روبه رو شدن با بندگان خاصّ خدا و آیات و نشانه های او، در برابر بزرگی و خوبی و مهربانی آنان سر فرود می آوریم. به این ترتیب، سرزمین قلب ما، خرم و آباد و به بوستانی برای پرواز فرشتگان تبدیل می شود، دیگر اثری از غرور و حسد و کینه در آن نمی ماند و پر از صفا و مهربانی و بخشندگی می شود. اگر امّا انسان درهای قلبش را بر حقیقت ببندد و به باران خوبی اجازه ندهد که بر سرزمین جانش ببارد، کمکم خاک حاصل خیز قلبش، می خشکد و پس از مدّتی به سنگلاخ تبدیل می شود. در این هنگام، او به بدترین بیماری روحی دچار شده است؛ بیماری «قساوت قلب» یا همان «سنگدلی» که دیگر هیچ نشانه ای نمی تواند او را هدایت کند و هیچ پندی در او اثر نمی کند. حتّی معجزات عجیب و خارق العاده نیز در او تأثیری ندارد، و این اوج بدبختی یک انسان است. اگر پای صحبت تاریخ بنشینیم، نمونه های بسیار عجیبی از سنگدلی انسانها می شنویم.
قرآن نیز سخنان شگفت انگیزی در این باره دارد. بنی اسرائیل، نمونه ای کامل از یک قوم سنگدل هستند. آنها، تبدیل شدن عصای موسی به مار، باز شدن دریا، جوشیدن آب از یک تکّه سنگ برای رفع تشنگی آنان، قرار گرفتن کوه طور بر فرازشان و معجزات فراوان دیگر را با چشم خود دیدند؛ نشانه هایی که یکی از آنها برای پذیرفتن همه ی حقیقت کافی بود؛ امّا لجاجت چنان آنان را سنگدل کرده بود که هیچیک از این نشانه ها نتوانست در آنان اثر بگذارد. عجیب تر از سرگذشت بنیاسرائیل، حادثه ی کربلاست. کسانی که بر امام حسین علیه السلام شمشیر کشیده بودند، به خوبی او را می شناختند. سالها پدر بزرگوارش امام علی علیه السلام در کوفه حکومت کرده و آنان با امام حسین علیه السلام نشست و برخاست کرده بودند. بسیاری از پیران آنان دیده بودند که پیامبر‹ سر تا پای امام حسین علیه السلام را غرق در بوسه می کند و او و برادرش را سرور جوانان اهل بهشت معرفی می کرد. گفته اند که امام حسین علیه السلام به قاتل خود فرمود: «آیا مرا نمیشناسی؟» و او گفت: «تو را خوب می شناسم؛ مادرت فاطمه، پدرت علی، پدربزرگت محمد و دشمنت خداست.»! [1]آنان با چشمان خود دیدند که هنگام کشته شدن امام حسین علیه السلام ، از زمین خون تازه می جوشد و سر بریده ی او، قرآن می خواند؛ ولی مانند دیوانگان نگاه می کردند و می خندیدند! چه راست گفت امام پنجم ما که فرمود:
«هیچ بنده ای با کیفری بدتر از سنگدلی مجازات نمی شود.»[2]
[1] . بحارالانوار ج 45 ص 56
[2] . مستدرک الوسائل ج 12 ص 93