از جمله این عوامل، مشکلات اقتصادی جوانان در جوامع آسیای مرکزی است که موجب می شود به این سمت ها کشیده شوند؛ بعضی به اعتياد کشیده شده‌اند، برخی نیز برای حل مشکلات خود جذب بعضی قشرهای خاص گشته‌اند.
عدالت یا بهتر است بگوییم فقدان آن، عامل مهم رادیکالیسم است. بازگرداندن اعتماد شهروندان به دادگاه ها، سازمان های دولتی و غیره. یک اولویت است.
نفوذ خارجی نیز نقش مهمی ایفا می کند. نمایندگان کشورهای اسلامی با مذاهب مختلف، از دین برای تقویت نفوذ خود در منطقه استفاده می کنند؛ همچون عربستان. مشکل نفوذ آموزش های دینی خارجی نیز بسیار مورد بحث قرار گرفت و منجر به تعطیلی این برنامه ها شد. موج حملات تروریستی که شهرهای بزرگ قزاقستان را درنوردید نیز تحت تأثیر مستقیم آموزگاران خارجی بود.
عامل دیگر، فقدان آموزش‌های دینی است که موجب می شود اولا دین حقیقی شناخته نشود، و دوم اینکه جوانان برای یافتن پاسخ سوالات خود، به منابع و مراجع رادیکالی رو بیاورند که در شبکه‌های اجتماعی و ماهواره جولان می دهد.
در پایان لازم به ذکر است که اسلام از قدیم الایام نقش تحکیم کننده‌ای در دولت و جامعه داشته است. امروزه کشورهای آسیای مرکزی کشورهای سکولار و در عین حال بخشی از جهان اسلام هستند و در بسیاری از سازمان ها مانند سازمان همکاری اسلامی مشارکت دارند. یک رویکرد متوازن نسبت به اسلام در این کشورها لازم است، با در نظر گرفتن دلایل غیر ایدئولوژیک فوق، دولت ها نباید باعث رادیکال شدن در جامعه شوند.
آینور ناگااوا تحلیلگر و نویسنده سیاسی
کانال #مرکز_مطالعات_آسیای_مرکزی | ماوراء النهر:
@mavaraonnahr