⬅️ مقدمه
وضعیت امنیتی آسیای مرکزی در طول یک سال اخیر بسیار حساس بوده است. طی این مدت مؤلفهها و متغیرهای امنیتی جدیدی در منطقه ظهور کرده و یا بازیگران سنتی نوع و جهت بازیگری امنیتی خود را تغییر دادهاند. این موضوع سبب شده تا روندهای متداخل جدیدی در ساختار امنیتی منطقه بهوجود بیاید. البته این روندها از قبل وجود داشتند، اما در قالب تحرکات جدید بازتولید شده و یا با شدت بیشتری ظهور کردهاند. برونداد تداخل، تعارض و تعامل این روندها در سطوح مختلف دینامیسم امنیتی منطقه آسیای مرکزی را برمیسازد که منافع بازیگران مختلف نیز در چارچوب این دینامیسم امنیتی قابلیت تحقق خواهد داشت. از این حیث فهم و شناسایی این روندها در کنار برآورد جهتها و بروندادهای آتی آنها میتواند کمک زیادی به ترسیم منافع راهبردی در آسیای مرکزی کرده و متضمن تحقق آنها در آینده باشد.
⬅️ روندهای متداخل
در طول یک سال اخیر پنج روند متداخل در حوزه امنیتی در آسیای مرکزی به وجود آمده است که به اختصار به مهمترین آنها اشاره میشود. بدیهی است که این روندها همگی مکمل و آلترناتیوهای دیگری داشته و دارند و در اینجا صرفاً به جهت وجوه تمایز و نقشهای متفاوت از این روندها بهعنوان روندهای اصلی یاد شده است.
1. ظهور بازیگران جدید در عرصه نظامی و دفاعی با قابلیت تغییر توازن:
این روند بهعنوان بخش مکمل روندی است که میتوان آن را «ظهور گرایشهای جدید غیرروسی در حوزه تسلیحات در آسیای مرکزی» در نظر گرفت. واقعیت آن است که تا پیش از این روسیه و در برخی مواردِ محدود، چین، تأمینکنندگان اصلی تسلیحات و تجهیزات دفاعی کشورهای آسیای مرکزی بودند. بازیگران دیگر در صورت تأمین در حوزههای غیرراهبردی حضور داشتند. در واقع حضور بازیگران دیگر در عرصهها و سطوحی صورت میگرفت که توازن منطقهای به نفع روسیه و چین را بر هم نمیزد. از این حیث کشورهای آسیای مرکزی با هدف تأمین تسلیحات متنوع، پرکردن خلاءهای موجود، دریافت کمکهای خارجی و تلاش برای بومیسازی برخی تجهیزات به سمت بازیگران دیگر میرفتند. تأمین برخی خودروهای زرهی، تجهیزات توپخانهای، تجهیزات انفرادی، تجهیزات نظارت و پایش و جمعآوری اطلاعات میدان نبرد، قطعات یدکی خودروهای زرهی و ... جزو مهمترین خریدهای نظامی کشورهای آسیای مرکزی تا پیش از این بود. با این حال، اکنون به نظر میرسد این حوزهها با بازیگری ترکیه و ایران در حوزه پهپادی، ورود ناوهای جنگی جدید به دریای خزر، و یا پیشنهادهای اخیر فرانسه برای فروش جنگندههای رافائل و یا سامانههای پدافندی مستر گراند 400 در آستانۀ تغییر توازن قرار گرفتهاند. در عین حال برخی گمانهزنیها مبنی بر واگذاری هواپیماها و هلیکوپترهایی که از افغانستان، به تاجیکستان و ازبکستان پناهنده شدند، به این دو کشور توسط آمریکا نیز وجود دارد که تحقق این امر، نقش بسزایی در نیروی هوایی این کشورها ایفا خواهد کرد. گفتنی است که تاجیکستان اخیراً در یک فرمان دولتی تمامی 18 فرودگاه مناطق مرزی را به وزارت دفاع واگذار کرد.
#آسیای_مرکزی #تاجیکستان #قرقیزستان #قزاقستان #ازبکستان #ترکمنستان #امنیت #غرب #شرق
کانال
#مرکز_مطالعات_آسیای_مرکزی | ماوراء النهر:
@mavaraonnahr