طبقات حاکم در جمهوری‌های آسیای مرکزی تلاش می‌کنند از رویارویی بین قدرت‌های بزرگ در منطقه سود ببرند. توجه به این منطقه به عنوان چهارراه کریدور‌های تجاری و منبع مواد خام استراتژیک، از جمله اورانیوم و فلزات خاکی کمیاب و بویژه بدلیل اقتضائات ژئوپلیتیکی افزایش یافته و نخبگان محلی با صمیمیت زیاد با آمریکا، اتحادیه اروپا، چین و روسیه خوش‌رقصی می کنند و خواهان افزایش سرمایه‌گذاری در اقتصاد خود هستند.
جدا از جنبه‌های اخلاقی چنین رفتاری و چشم‌انداز آن از منظر منافع بلندمدت کشورهای پساشوروی، باید به یک جنبه توجه کرد. دیپلماسی چند‌بردار، یا به بیان صریح‌تر دیپلماسی همه‌چیزخوار، زمانی معنا پیدا می کند که تعادل بین شرکای خارجی حفظ شود. در این سیاست، در عین حالی که باید دوستان را حفظ کرد، نباید اجازه تقویت یکی از طرفها را داد تا از طرف سایر بازیگران به عنوان یک اقدام خصمانه تعبیر نشود. در شرایط کنونی، چنین برآورد می شود که این وضعیت شکل گرفته است.
مدتی است که این تعادل به هم خورده است. ظاهرا با دریافت وعده‌ها یا با شنیدن تهدیدها، برخی از این کشورها شروع به تمرکز بر غرب کرده‌اند. این را می توان از تماس های اخیر بین قزاقستان و اتحادیه اروپا مشاهده کرد. هیئت این کشور با شرکت در مجمع سرمایه گذاری حمل و نقل گلوبال گیت وی در بروکسل، سخاوت بی سابقه‌ای از خود نشان داد. مارات کارابایف وزیر حمل و نقل قزاقستان، آمادگی آستانه را برای واگذاری 22 فرودگاه به بخش خصوصی تحت مدیریت سرمایه گذاران اروپایی را اعلام کرد. این مقام افزود، به لطف این امر، قزاقستان قادر خواهد بود به یک مرکز ترانزیتی بین اروپا و آسیا تبدیل شود. کارابایف به همین جا بسنده نکرد و طی جلسه ای با آدینا ولیان کمیسر حمل و نقل اروپا، پیشنهاد واگذاری بنادر آکتائو و کوریک در دریای‌خزر را به مدیریت امانی شرکت های غربی با امکان خرید بعدی به عنوان بخشی از خصوصی سازی داد.
این بار اول نبود و سال گذشته نیز، دولت قزاقستان اعلام کرد که قصد دارد زیرساخت‌های بندری را به بخش خصوصی واگذار کند و بدون اینکه این واقعیت را پنهان کند، از سرمايه‌گذاران غربی استقبال می کرد. همانطور که مقامات این کشور اعتراف کردند، بانک اروپایی که مهره‌ی مهمی در گسترش نفوذ غرب در فضای پس از شوروی است، در توسعه این گفتمان و افزایش این پروژه‌ها به قزاقستان می کند تا سرمایه گذاران را جذب کنند.
دسامبر سال گذشته، کارابایف بندرهای هوایی کاراگاندا، آکتابه، قیزیل‌اوردا و ترکستان را به عنوان اولین نامزدها برای خصوصی سازی معرفی کرد. او تصریح کرد که سرمایه گذاران، وسیع‌ترین اختیارات از جمله فرصت نوسازی و گسترش پایانه‌ها و باند فرودگاه‌ها، ساخت پمپ بنزین و غیره را دریافت خواهند کرد.
قزاقستان به همین بسنده نکرده و ظاهرا می خواهد دارایی های استراتژیک بیشتری را در اختیار صاحبان پول منتقل کند. وزارت اقتصاد این کشور اخیرا اعلام کرده است که قصد دارد طرح جامع خصوصی سازی برای سال های 2021-2025 را تکمیل کند. این طرح شامل 658 شرکت از جمله شرکت‌های بزرگی مانند راه آهن قزاقستان، شرکت‌های نفت‌وگاز KazMunayGas و قزاق‌گاز، خطوط هوایی ایر آستانه، و بزرگترین هلدینگ انرژی Samruk-Energo است.
ادامه دارد...
کانال #مرکز_مطالعات_آسیای_مرکزی | ماوراء النهر:
@mavaraonnahr