⏮ دستِت بده ببینُم!
اخیرا ویدئویی وایرال شده از خانمی لبنانی که سقوط طیاره ای را در سال پیش رو پیش بینی کرده است و عده ای هم این را سردست گرفته اند که بیا!! "دیدی رئیسی را زدن و خودش نیفتاده و ربطی به ابر و باد و مه و خورشید نداشته است!" اما داستان چیست و این خانم کیست و چه راست است و چه نیست؟
▪️یک ژانر سخیفی در رسانه های لبنانی وجود دارد، که آخر سال که می شود یک عده را می آورند تلویزیون و سوشال مدیا پیش بینی کنند که سال پیش رو چه خواهد شد. معروف ترینشان همین خانم لیلا عبداللطیف است؛ آقای ميشل حایک است و برادر مایک فغالی. از قضا برخی از پیش بینی هایشان هم درست از کار در می آید و برخی نه.
▪️مردم لبنان عمدتا معتقدند که این ها با دستگاه های اطلاعاتی در ارتباطند و اطلاعاتشان را از آنها می گیرند و الخ...گمانه و ادعایی که ریشه دارد در جامعه شناسی ، مردم شناسی و تاریخ لبنان.
شرحش این که لبنان سال ها بهشت جاسوس ها بوده، کثیف ترین سیاست مداران را داشته، سال ها حاکمیت بیگانه را بر کشورش تحمل کرده و...در چنین شرایطی طبیعی است که بدبینی و تئوری توطئه بر ذهن و عقل مردم یک کشور چیره شود. نه فقط در مسائل سیاسی؛ بلکه در مسائل روزمره زندگی!
▪️حالا اینکه این حضراتِ پیش گو با فلان دستگاه اطلاعاتی در ارتباطند یا خیر؟ ممکن است؛ و مانند سایر مسائل امنیتی و پنهانی نه قابل تایید است و نه قابل تکذیب؛ مگر از طریق برخی قرائن. آن هم از باب حدس. ولو حدس نزدیک به یقین. و البته قرائن می گویند مساله بیش از آنکه امنیتی باشد، رسانه ای است و ریشه دارد در فرهنگ و جامعه لبنان.
زیرا هر کس که شناخت عامی از سیستم های امنیتی و شناخت خاصی از رسانه داشته باشد می فهمد که سیستم امنیتی این قدر بی کار نیست که خاله لیلا و عمو ميشل را بیاورد و اطلاعات بهشان بدهد و بروند تلویزیون و چهار تا غیب گویی کنند و دو تایش درست دربیاید و ...خب که چه؟ چه نفعی برایش دارد؟ این چارتا پیرمرد و پیرزن که هالیوود و بنگاه خبری و ارتش سایبری هم نیستند که موج خبری راه بیندازند و تاثیرگذاری کذا داشته باشند و...
در عوضش رسانه ها کلی ازین عوام بازی ها و هوچی گری ها جذب مخاطب می کنند و از این جذب مخاطب، جذب سرمایه و الخ...️ آن هم در لبنان که رسانه ای صنعتی دارد و جامعه ای سنتی؛ با پوسته ای بزک کرده و به شدت سطحی از دنیای مدرن. و به شدت علاقه مند به این دست غیب گویی ها!!
▪️اما چرا این پیش بینی ها گاهی می خورد به هدف؟!
این احتمال که برخی از این حضرات با نهادهای اطلاعاتی در ارتباطند یا علوم غریبه می دانند یا حتی فراستی و کرامتی و چیزی... را بررسی کردیم و گفتیم هر چند ممکن، ولیکن بعید است.
حقیقت این است که شواهد و قرائن و دلایل می گویند این حضرات، فال گیرهای مدرن هستند! یادتان هست قدیم فالگیرها می گفتند "دستِت بده ببینُم" و بعد یک سری کلی گویی که یکی هست در زندگیت و دو تا نیست و فلان...حالا همان فال گیر سبزه روی شوخ شیرین کار شهرآشوبِ پارک، آمده است تلویزیون؛ با همان روش های قدیمی جذاب. یعنی بیان یک سری کلیات که بر مصادیق مختلف، قابلِ تطبیق است. مثلا:
- آقای ميشل حایک پیش بینی می کند که در سال جدید اسم امیر عبداللهیان نقل مجلس تمام رسانه های دنیا خواهد بود. یک ادعای بسیار کلی که احتمال وقوعش خیلی زیاد است. چون اولا امیرعبدالهیان با آن پرکاری اش حتما اسمش نَقل تلویزیون های مختلف خواهد بود و ثانیا حتما احتمال ترور و حذفش وجود دارد. حالا اگر هر کدام از دو این مصداق به وقوع بپیوندد، رسانه ها غوغا می کنند که دیدید فلانی گفت!
- خانم لیلا عبداللطیف خیلی کلی می گوید: "هواپیمایی سقوط خواهد کرد و این که کجا و چگونه را نمی دانم!" خب این مصاحبه حوالی سال نو میلادی بوده است؛ یعنی حدود سه ماه پیش از عملیات وعده صادق! بعد یه عده می آیند وصلش می کنند به انتقام عملیات وعده صادق!! جالب تر اینکه وقتی مجری اعتراض می کند که چرا تمام پیش بینی هایت بدبینانه است، مثل جغد؟! سرکار خانم می فرمایند:خب مردم فیلم ترسناک را بیشتر دوست دارند!( رسانه و جذب مخاطب و شهرت و پول و...)
▪️سال نو میلادی بنا بود در پادکستی عربی، در مورد آینده پژوهی کمی حرف بزنیم؛ که میسر نشد. یکی از نکاتی که بنابود آنجا بگویم و نگفتم و اینجا می گویم این است که:
کشورهای پیشرفته دنیا هر سال، برجسته ترین آینده پژوهان را می آورند تا سیاست ها و استراتژی های سال جدید را با روش های علمی و تفکر گروهی ترسیم کنند. حالا در لبنان هر سال چهارتا چولمنگ را می آورند که از گوی زرینشان پیش بینی کنند که چه خواهد شد! آن هم در جامعه ای که بهترین ماشین های روز و آخرین تلفن های بازار و فلان ترین ملکه های زیبایی خودنمایی می کنند. نشان دیگری از جامعه ای سنتی و سطحی با پوسته ای بزک کرده از مدرنیته!