جهاد با نفس (۹)
منبر یک دقیقه ای🕙
[ نکاتی برگزیده و کوتاه تقدیم می شود تا به سلیقه سخنران به مقدار یک دقیقه انتخاب و ارائه شود]
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
اَلْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ وَ صَلّیَ اللهُ عَلَى خَیرِ خَلْقِهِ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّاهِرِین
❇️مقدمه
در کتابی که آیت الله بهجت معرفی فرموده اند حدیث نهم عبارت است از این حدیث؛
إنَّ رسولَ اللّه (ص) بَعثَ سَرِيّةً ، فلَمّا رَجَعوا قالَ: مَرْحَبا بقَومٍ قَضَوُا الجِهادَ الأصْغَرَ و بَقِيَ علَيهِمُ الجِهادُ الأكْبَرُ . قيلَ: يا رسولَ اللّه ِ ، و ما الجِهادُ الأكْبَرُ ؟ قالَ: جِهادُ النَّفْس . و قالَ عليه السلام : أفْضَلُ الجِهادِ مَن جَاهَدَ نَفْسَهُ الّتي بينَ جَنْبَيهِ .
امام على (ع):پيامبر خدا (ص) سپاهى را به جنگ اعزام كرد. وقتى برگشتند فرمود: خوشامد مى گويم به مردمانى كه جهاد اصغر را گذراندند ولى جهاد اكبر همچنان بر عهده آنان باقى مانده است. عرض شد: اى رسول خدا! جهاد اكبر چيست؟ فرمود: جهاد با نفس. امام عليه السلام فرمود: برترين جهاد آن است كه انسان با نفس نهفته در ميان دو پهلوى خود بجنگد.(۱)
🔷معنی جهاد اکبر
جهاد اصغر ،جهاد با دشمن بیرونى است اما جهاد اکبر ستیز و مخالفت با نفس و خواهشهاى آن است.
نفس انسان را وادار به مخالفت با خداوند متعال و سرپیچى از دستورهاى او مىکند از این رو جهاد با نفس عبارت است از ترک شهوتهای شیطانی و گردن نهادن به دستورهاى خداوند متعال و پیراستن نفس از صفات ناشایست و آراستن آن به صفات نیکو.
🔴ضرورت جهاد با نفس
از آنجایی که تمایلات نَفْسانی حدّ و مرزی نمیشناسند، چنانکه خداوند متعال میفرماید: «بَلْ یُرِیدُ الْإِنسَانُ لِیَفْجُرَ أَمَامَهُ: (انسان شک در معاد ندارد،) بلکه او مىخواهد (آزاد باشد و بدون ترس از دادگاه قیامت) در تمام عمر گناه کند!»(۲)
و گاهی روحیة تعدّی، ظلم و طغیانگری در او گل میکند و راضی میشود که به خدا و همنوع و طبیعت ظلم نماید: «کَلَّا إِنَّ الْإِنسَانَ لَیَطْغَى أَن رَّآهُ اسْتَغْنَى: چنین نیست (که شما مىپندارید). به یقین انسان طغیان مىکند، * از اینکه خود را بىنیاز ببیند»(۳)
پس لازم است که انسان همواره با تمایلات بی حد و مرز مقابله کند .
🔷روزه و جهاد با نفس
بیشتر مفسّران گفتهاند که در آیه مربوط به وجوب روزه،«لعلکم تتقون» اشاره به حکمت و فلسفه وجوب روزه دارد و آن اینکه روزهدار میتواند با روزه گرفتن، خود را به کنترل نَفْس و ترک تمایلات حرام و شکیبایی در برابر آنها عادت دهد. همچنین، «روزه گرفتن، غلبه یافتن بر نَفْس و مبارزه با آن است و نیز روزه مانع از خواستههای نَفْسانی از قبیل خوردن و آشامیدن و اشباع غریزة جنسی میشود»
🔶آثار جهاد با نفس
➖ رسیدن به بهشت؛« وَ الَّذینَ جاهَدُوا فینا لَنَهْدِینَّهُمْ سُبُلَنا وَ إِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنین ». و آنهایى که در راه ما جهاد مى کنند، به طور قطع به راههاى خودمان آنان را راهنمایى مى کنیم؛ زیرا که خداوند با نیکوکاران است.
➖بهشت؛«وَ أَمَّا مَنْ خافَ مَقامَ رَبِّهِ وَ نَهَی النَّفْسَ عَنِ الْهَوی، فَإِنَّ الْجَنَّةَ هِی الْمَأْوی»؛«هر کس که از مقام پروردگارش بیم داشته باشد و جلوی نفس را از هوی پرستی بگیرد، مأوی و جایگاه او بهشت است.»
ــــــــــــــــــــــــــــ
📎پی نوشتها
۱.وسائل الشيعة ،ج۱۱،ص۱۲۳.
۲.القیامه/۶
۳. العلق/۶،۷