گذشت و از خود گذشتگی دارای اقسام مختلفی است که ضمن اشاره به اقسام آن، به تبیین و توضیح هر کدام می‌پردازیم: 🟢 گذشت از خطا یکی از والاترین مکارم اخلاقی، فرو بردن خشم در هنگام غضب و گذشت از لغزشها و خطاهای دیگران است. آیات و روایات فراوانی مؤمنان را به این فضیلت اخلاقی توصیه می‏کند، از جمله رسول اکرم(ص) می‏فرمایند: «عَلَیْکُمْ بِالْعَفْوِ فَاِنَّ العَفْوَ لا یَزِیدُ الْعَبْدَ اِلّا عِزّاً فَتَعافَوْا یُعِزَّکُمُ اللهُ؛ بر شما باد به گذشت؛ زیرا گذشت جز بنده را عزّت نیفزاید. از یکدیگر بگذرید تا خدا شما را عزیز کند.» (۱) خداوند متعال نیز با تشویق مردم به عفو و گذشت، می‏فرماید: «وَ لْیَعْفُوا وَ لْیَصْفَحُوا أَلا تُحِبُّونَ أَنْ یَغْفِرَ اللَّهُ لَکُمْ وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحِیمٌ» و با مردم عفو و صفح پیشه کنید و از بدی‌ها درگذرید، آیا دوست نمی‏دارید که خدا هم در حق شما مغفرت و احسان کند؟ که خدا بسیار آمرزنده و مهربان است. این آیه به بندگان نوید می‏دهد که اگر در برابر بدی‌ها و خطاهای دیگر مؤمنان گذشت پیشه کنید، خداوند به پاداش این عمل، بدی‌ها و خطاهای بندگان را می‏بخشد. اما مرتبه بالاتر از عفو و گذشت در برابر بدی‌های دیگران، این است که بدی آنان را با خوبی پاسخ دهید. عزّت و کرامت حاصل از این برخورد، راحتی و آرامش بیش‏تری به شما داده، با شرمنده کردن طرف مقابل، نقش تربیتی سازنده‏ای در اصلاح رفتار او در آینده ایفا می‏کند که خود زمینه ساز روابط اجتماعی سالم‏تر و برقراری مناسبات انسانی‏تر می‏باشد. خداوند متعال می‏فرماید: «وَ الَّذِینَ صَبَرُوا ابْتِغاءَ وَجْهِ رَبِّهِمْ وَ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ أَنْفَقُوا مِمَّا رَزَقْناهُمْ سِرًّا وَ عَلانِیَةً وَ یَدْرَؤُنَ بِالْحَسَنَةِ السَّیِّئَةَ أُولئِکَ لَهُمْ عُقْبَی الدَّارِ» کسانی که در طلب رضای خدا راه صبر پیش می‏گیرند و نماز برپا می‏دارند و از آنچه نصیبشان کردیم (به فقرا) پنهان و آشکارا انفاق می‏کنند و در عوض بدی‌های مردم، نیکی می‏کنند، برای اینان عاقبت منزلگاه نیکو است.(۲) ➖قرآن کریم در مسئله قتل و با اصطلاح جایی که با کسی پدرکشتگی هم داشته باشی عفو را بر قصاص ترجیح داده است؛ «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الْقِصاصُ فِی الْقَتْلى‏ الْحُرُّ بِالْحُرِّ وَ الْعَبْدُ بِالْعَبْدِ وَ الْأُنْثى‏ بِالْأُنْثى‏ فَمَنْ عُفِیَ لَهُ مِنْ أَخیهِ شَیْ‏ءٌ فَاتِّباعٌ بِالْمَعْرُوف...» اى کسانى که ایمان آورده‌‏اید، درباره کشتگان بر شما قصاص مقرر شد. آزاد در برابر آزاد، بنده در برابر بنده و زن در برابر زن. پس هر کس که از جانب برادر خود عفو گردد باید که با خشنودى از پى اداى خونبها رود و آن‌را به وجهى نیکو بدو پردازد.(۳) 🔶عفو و گذشت امام حسین در واقعه کربلا، یکی از مصادیق گذشت و مردانگی امام حسین(ع) جریان حرّ بن یزید است. وی ظلم بزرگی در حق‌ّ امام و یاران ایشان روا داشت و باعث شد امام و یاران آن حضرت در بیابان گرم و سوزان کربلا، بدون آب و آذوقه محصور شوند و آن حادثة ناگوار تاریخی رخ داد. «زهیر بن قین» به امام پیشنهاد کرد که: اینان گروهی اندک‌اند و ما می‏توانیم آنان را از بین ببریم و جنگ با آنها آسان‏تر از نبرد با گروه‏هایی است که بعد می‏آیند. امام فرمودند: «مَا كُنْتُ لِأَبْدَأَهُمْ بِالْقِتَال‏؛ من شروع کنندة جنگ نمی‏خواهم باشم.» این یک گوشه از مردانگی و گذشت امام است. حرّ صبح روز عاشورا به راستی پشیمان شد. از اطرافیان او نقل شده است که بدنش می‌لرزید و می‌گفت: خود را بین بهشت و جهنّم می‌بینم. در همین حال و در حالی که فرماندة لشکر بود، همه چیز را رها کرد و به سوی امام روان شد و با تضرّع و سرشکستگی حرکت کرد؛ اما وقتی آن دریای بیکران گذشت و ایثار از دور حرّ را دید، بدون توجه به بدی و زشتی اقدام قبلی او، توبة او را پذیرفت. 🟢گذشت از مال جالب اینکه خداوند عفو و گذشت از دیگران را در کنار گذشت از مال مطرح فرموده است «الَّذِينَ يُنْفِقُونَ فِي السَّرَّاءِ وَالضَّرَّاءِ وَالْكَاظِمِينَ الْغَيْظَ وَالْعَافِينَ عَنِ النَّاسِ ۗ وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ » همانها که در توانگری و تنگدستی، انفاق می‌کنند؛ و خشم خود را فرو می‌برند؛ و از خطای مردم درمی‌گذرند؛ و خدا نیکوکاران را دوست دارد.(۴) نکته ای که از این آیه استفاده میشود عبارت است از اینکه تکاملی که در انسان هنگام انفاق و گذشت مالی اتفاق می افتد روح انسان را بزرگ میکند که انسان بتواند از بدیهای دیگران نیز عفو و گذشت داشته باشد. 🔻 ادامه دارد 👇👇 ✅ کانال محتوایی منبر طلاب🔰🔰🔰 http://eitaa.com/joinchat/3087990800Cdc959f683d