نامداران دیلمان واشکور قسمت اول ظهور حیدر خان حیدر خان در روستای "اسب راهان"دیلمان بدنیا آمد.پدرش آدینه و مادرش سکینه و دو برادر دیگر بنام قره و جواد نیز داشت. سالهای جوانی برادران در مبارزه با اربابان و حاکمان دوره اواخر قاجاریه گذشت. از نزدیکان میرزا کوچک بود و دو بار او را از مرگ نجات داد که در یکی از درگیری ها با سپاه شجاع الممالک پسر دوازده ساله و برادرش قره کشته میشوند. حیدر برای انتقام خانه واموال اربابان را در دیلمان به آتش میکشد وبه فشتال میگریزد. در ۱۳۰۷ سربازان خانه او را به آتش می کشند و اورا محاصره میکنند که برادر زاده او صفر نیز کشته میشود.او به چالوس میگریزد. و پس از دوسال دستگیر میشود ودر سن ۴۷ سالگی کشته میشود. این خلاصه زندگی اوست. اما آنچه ما از نام حیدر خان به ذهن ما خطور میکند روایت بزرگان است که او راهزن و یاغی بوده اما این دروغی بیش نیست دراصل تبلیغات اربابان و حاکمان بوده است.برای اثبات این سخن دکتر پاینده و خلیل سلیمی در کتاب هایشان بسیار گفته اند که ذکر این سند کافی است. در دلفک میرزا کوچک و یارانش توسط قزاق ها محاصره میشوند.حیدر خان با سپاه خود به یاری میرزا میرود و در نبردی قزاقان را مجبور به عقب نشینی میکند یاران میرزا میگویند او راهزن است اما دکتر حشمت برآشفته میگردد وبه میرزا میگوید کسی که از اموال اربابان بگیرد و به مردم ببخشید چه میگویید میرزا هم لبخندی میزند وحیدر خان را در آغوش میکشد. حیدر خان سپاهی مسلح وسوار نظام بالغ بر سیصد نفر داشت که بر سرزمین بیه پیش از سفیدرود تا تنکابن حکمرانی میکرد . اما آنچه باعث شد حکومت مرکزی با او به جنگ در آید ادعای پادشاهی بود که حیدر خان در زمانی که یکه تاز و قدرتمند شده بود و تمام اربابان و حاکمان خواب بر چشمان نداشتند کرد. تاثیر زیادی در پیشرفت نهضت جنگل داشت و دو بار جان میرزا را نجات داده بود. حیدر خان هفت زن داشت. نوادگان او اکنون بنام حیدری هستند. حیدر خان طبق اسناد و روایات عیار و جوانمردی بود که مدت زیادی بر شرق گیلان حکومت میکرد. با شکست نهضت و کشته شدن حیدر خان یاران او نیز متلاشی وبه ییلاق گریختند. دو تن از نزدیکان او را از رانکوه ،کجید، شوک به دلبره (دول ور)که پرتگاه بزرگ و عمیقی دارد آوردند وبه دره پرت کردند. حیدر خان به چاکرود ،کلامرود،گورج هم آمده است ودر قسمت های بعد به نکات دیگر خواهیم پرداخت. ۹۹/۱۰/۳۰ 🖊محمد آقاجانی با📘 کمک محمود خان عوضخواه از نوادگان حیدر خان پست مرتبط میرزایی‌ها @mirzaeihaa