#نقد_دریافتی تحشیه ای برتاریخ نگاری شادروان افشین پرتو دکتر فریدون شایسته دوشنبه ۱۴۰۲/۰۴/۱۹ زنده یاد افشین پرتو را ازنزدیک می شناختم.سال ها در دبیرخانه گروه تاریخ کشوری وسرگروهی تاریخ دوره متوسطه دوم آموزش وپرورش استان گیلان،با جناب ایشان،افتخار همکاری داشتم.حتی درمراسم تجلیل روزهفتم وچهلم وفات نامبرده،به دعوت خانواده وریاست اداره ارشاد آن روز شهرستان سیاهکل،سخنرانی کردم. مرحوم پرتو،ازخود آثار ارزنده ای درتاریخ نگاری،ترجمه،تصحیح و مقاله نویسی،به جاگذاشت که همواره نام اورا درتاریخ گیلان،ماندگار کرده وجاودان می سازد. اما جناب ایشان،هیچ گاه به اصالت سند ودلبستگی به اسناد تاریخی،اعتقاد نداشت درحالی که باگذر وعبور ازاسناد واهمیت به اعتقاد واستفاده ازآن،نمی توان تاریخ نگارشد. ایشان درکتاب قطور تاریخ گیلان خود که دودهه قبل،توسط انتشارات حرف نو،به چاپ رسیده است،تخیلات خودرا تحت عنوان:نوشته های ملامحمد دیلمانی،نگاشته است.فرد موهوم وفاقد هویت تاریخی که مورخان را برنوشته های به فرض نوشته شده وبه‌میراث رسیده شان،اصلا دسترسی نبودوهنوز هم نیست! دومین ویژگی تاریخ نگاری ایشان،عدم تقید به ذکر منابع تاریخی درمتن است.عدم ارجاعات وذکر منابع درمتن،سبب شده است که ایشان،محمدعلی مفاخرالملک را که‌درایام فعالیت نهضت جنگل،در واقعه کسما،کشته شود،مفاخرالملک نبوی،معرفی کند که این اسم درهیچ منبعی تا کنون،رویت نشده است! تکیه به اسناد ومدارک متقن ومستدل،از ویژگی های ممتازیک اثر ماندگار تاریخی است.این اصل توسط همه مورخان مکاتب عمده تاریخ نگاری از قبل تا کنون،به رسمیت شناخته شده است. یکی ازمواردی که جناب ایشان،بدون ذکر سند،درنوشته هایش بدان اصرار داشت،نامه گائوک(هوشنگ)،آخرین همراه میرزا کوچک،به برادرش بوده که فقط مرحوم پرتو رابدان نامه، امکان دسترسی بوده است. مرحوم پرتو،اصرار داشت همواره درمورد رخدادهای تاریخی،سخن نو وتازه،به میان آورد.به همین سبب،تخیلات خودرا حاکم به اصول حرفه ای تاریخ نگاری می کرد،روشی که به شدت،ازسوی مایکل استنفورد،رد شده است. سخن اینجانب،به جهت ناسپاسی، نسبت به همکار سختکوش وپرتلاش نبوده ونیست.فقط کوشیده ام که مخاطب را توجیه بنمایم که استناد به نوشته های ایشان رابه اهل تاریخ بسپارید. ولی برای سال ها ،تلاش وسختکوشی های شان،نامش را برزبان بیاوریم وبه روان پاکش درودبفرستیم. @mirzaeihaa