✍️خلاصه قسمت نهم «کتاب صوتی رضاشاه»| ۱۵ فروردین ۹۹
🔹در بخش نهم با رابطه سه جانبه میان "لشکر قزاق – نهضت جنگل – نیروهای نظامی انگلستان" در شمال ایران و قزوین آشنا شدیم. مثلثی که در بخش‌های بعدی، نشان خواهیم داد که نقش مهمی در شکل گیری کودتای ۱۲۹۹برعهده دارد. نهضت جنگل به‌رهبری میرزا کوچک خان در اوائل سال ۱۲۹۶ در گیلان شکل گرفت و بیش از سه سال دوام آورد. زندگی نهضت بسیار پرتلاطم بود. نخستین بار در تیرماه۹۷ جنگلی ها موفق به تصرف رشت می‌شوند. اما مدتی بعد نیروهای انگلیسی و قزاقها موفق می‌شوند رشت را از چنگ آنان درآورده و میرزا و یارانش به جنگل پناه میبرند. بعد از آتش بس با انگلیسی‌ها و معاوضه‌ی اسرا، جنگلیها مجددا بتدریج وارد رشت شده و کنترل آن را در دست میگیرند. یکسال بعد در شهریور۹۸ این بار قزاقها به فرماندهی "رضاخان میرپنج" موفق به باز پس‌گیری رشت از جنگلی ها می‌شوند. میرزا اینبار پس از عقب نشینی به روسیه رفته و وارد اتحادی با بلشویکها می‌شود. به کمک داوطلبین انقلابی قفقاز و تسلیحات روسها، میرزا برای بار سوم در تابستان ۱۲۹۹ موفق به گرفتن رشت از نیروهای دولتی می‌شود. اینبار او رسما اعلان "جمهوری سوسیالیستی سویت گیلان" را می‌نماید و تمبر یاد بودی هم بمناسبت تشکیل جمهوری در گیلان چاپ می‌کند.
🔹چندین عامل باعث موفقیت‌ها و شکست های نهضت جنگل می‌شود. نخست حضور ۶۰۰۰نیروی انگلیسی در شمال ایران بود که با شروع جنگ جهانی اول وارد ایران شده بودند. آنان در منجیل و قزوین مستقر بودند و در مقاطعی اگر آن نیروها حضور نداشتند ای بسا جنگلیها موفق می‌شدند به طرف تهران هم بیایند.
اما به واسطه کاستن از هزینه های نظامی بعد از جنگ، لندن این نیروها را در پایان سال ۱۲۹۹ از ایران خارج می‌نماید. خروج نیروهای انگلیسی از ایران هر قدر که باعث انبساط خاطر جنگلیها شده بود، موجی از ترس و نگرانی در تهران و در میان اشراف، درباریون و شخص احمد شاه به وجود آورده بود. در صورت رفتن انگلیسی‌ها آیا تضمینی بود که قزاقها بتوانند جلوی آمدن جنگلیها و متحدین بلشویکشان به پایتخت را بگیرند؟ نیروهای قزاق به فرماندهی رضا خان اگر چه بعضا عملیات موفقی بدون همکاری با انگلیسی ها توانسته بودند علیه جنگلیها انجام دهند اما هیچ تضمینی نبود که اگر جنگلیها همه نیروهایشان را بسیج میکردند بعلاوه بلشویکها هم که به آنان پیوسته بودند، قزاقها بتوانند مانع از حرکتشان به سمت تهران شوند.
📌 کانال تلگرامی صادق زیبا کلام
@mirzaeihaa