سفرنامه میجر ادموندز ترجمه: دکتر محمد سوری نام کوچک خان جنگلی در نخستین سال‌های پس از جنگ جهانی اول برای همه خوانندگان روزنامه آشنا بود. می‌گویند که خانواده او متعلق به طایفه‌ای ماجراجو به نام «کله بزی» بودند که گویا برخی از آنها هنوز در رودبار هستند. پدر کوچک جنگلی از رودبار به باغدشت در سیاهکلرود از توابع شرق گیلان مهاجرت کرد؛ یعنی همان جایی که بعدها رهبر این انقلاب، کوچک خان به دنیا آمد. پسر را برای خواندن درس طلبگی به رشت فرستادند. کوچک خان در اوایل انقلاب مشروطیت در نبرد با محمدعلی شاه، به نیروهای رشت به فرماندهی سردار مُحیی پیوست. او بعداً بدون این که شغل ثابتی داشته باشد تا شروع جنگ بزرگ (جنگ جهانی اول) در تهران ماند. در آنجا به دست حزب طرفدار آلمان افتاد و با کمک مالی آنها به جنگل کسما در غرب رشت فرستاده شد تا حملات به روسها را سازماندهی کند. در همین اثنا به طور غیرمترقبه‌ای انقلاب اکتبر روسیه پیروز شد و ارتش روسیۀ تزاری از شمال ایران خارج شد. در سال ۱۹۱۷ به شکل فوق‌العاده‌ای رخ داد، ارتش ها دور شدند. در سال ۱۹۱۷، کوچک خان به عنوان رئیس سازمانی به نام اتحاد اسلام و در توافق کامل با عوامل آلمانی و بلشویکی، کنترل رشت را در دست داشت. پس از یک رشته فراز و نشیب، گروه او در مارس ۱۹۱۹ توسط نیروهای دولت ایران و با کمک بریتانیا متلاشی شد، ولی او توانست در جنگل بماند و راه نفوذ آنها را ببندد. پس از مدتی نیروهای سابق کوچک خان به او پیوستند و او دوباره قدرتی به دست آورد. این وضعیت تا ماه می ۱۹۲۰ ادامه یافت. در آن زمان که بلشویک های باکو در بندر انزلی پیاده شدند و از طرف کوچک خان که خود را کمیسر ارشد جمهوری شوروی ایران به پایتختی رشت معرفی کرده بود، مورد استقبال قرار گرفتند. در ۱۱ اکتبر ۱۹۲۰، زمانی که ما [یعنی نویسندۀ مقاله] برای ادامۀ سفر خود از قزوین خارج شدیم، وضعیت چنین بود که کوچک خان و برخی از پیروانش با بلشویک‌ها نزاع کرده و به جنگل کسما بازگشسته بودند، اما به هیچ وجه با دولت دولت مرکزی ایران تماسی نداشتند. نیروهای دولت مرکزی ایران رشت را بازپس گرفتند، اما نتوانستند بندر انزلی را که هنوز در دست کوچک خان و طرفدارانش بود بازپس بگیرند. بخشی از قوای انگلیسیِ مستقر در قزوین کنترل جادۀ قزوین - انزلی را تا حدود روستای جوبِن در حدود سی و پنج مایلی جنوب رشت در اختیار داشتند. 📌 مطالب مربوط به پدر میرزا کوچک خان مورد تایید خانوده ایشان قرار نگرفته است و همچنین (طایفه کله بزی) نیز شناخته نشده است... @mirzaeihaa