نقدی بر منابع واقعه نگاری نهضت جنگل،به مناسبت گذشت یک قرن ازآن
دکتر فریدون شایسته
تا۳۲ماه و اندی مانده به پایان فعالیت نهضت جنگل،مقر اصلی نهضت جنگل در کسما و به تبع آن،در گوراب زرمیخ بود.اما بعد از جدایی حاجاحمد کسمایی از ادامه حضور و فعالیت در نهضت جنگل،میتوان گفت بار تداوم فعالیت نهضت جنگل،بر دوش مردم آلیان و شخص حسنخان معین الرعایا بودهاست.
متأسفانه وقایع نگاران نهضت، بعدها که به نگارش خاطرات خود از وقایع آن دوره پرداختهاند،از بازتاب واقعی و منصفانه نقش مردم کسما و آلیان احتراز جستهاندو علاوهبر این عمل،در نوشتههایشان،مغرضانه، به اشخاصی چون :حاجاحمد کسمایی و حسنخان آلیانی، تهمت خیانت و کارشکنی دادهاند.
نمیتوان امروز با این نگاه، به مردان نهضت جنگل و کارنامهشان نگریست. مردم کسما و آلیان در حین مبارزات ضداستعماری و ضداستبدادی، شهدای گمنام و بینشان فراوانی، تقدیم اهداف مقدس این لحظات برجسته سیاسی-اجتماعی معاصر ایران کردهاند.آنها یی که با دعوت همین دو تن،که از افراد دارای وجاهت و اعتبار محلی بودند،به نهضت جنگل پیوسته بودند.
پس بر مورخان ما واجب است که خدمات و فداکاریهای آن دو مرد بزرگ را، نادیده نگیرند و بر بیاعتبار کردن آنها، نکوشند.
با عطر به افزایش تعداد قزاقان ایرانی از سال هزار و دویست و نود و نه خورشیدی به بعد رهبری قزاقان توسط فرماندهان انگلیسی و نقش کمیته آهن(زرگنده)، برای ایجاد زمینه مساعد و بستر مناسب،برای تسلط استعمار بریتانیا،بعد از جنگ جهانی اول و ناامید شدن رهبران بسیج کننده سپاه نهضت:دکتر حشمت،حاجاحمد کسمایی و حسنخان معین الرعایا که مردم دعوتشده آنان به نهضت، شاهد شهادت فرزندان و اقوامشان بودند،
برای دکتر حشمت، حاجاحمد کسمایی و معین الرعایا،دراینراستا شکنجه و حبس طویلالمدت حاجاحمد کسمایی و قصم املاک و اموال وی از یکسو و ترور حسنخان معین الرعایا در هنگام پاکسازی مناطق فعال نهضت توسط یک فرد عامی،میتواند نشانگر تسویه حساب بیرحمانه و دون صفتی مهرههای اجیرشده استعمار خارجی و کارچاقکنان حکومت استبدادی وابسته باشد،
چارهای جز تسلیم در مقابل قدرت پیش تاز نده و غالب حکومت مرکزی وابسته نبود.
فداکاریها و جانفشانیهای مردم کسما وآلیان،نبایدتحت الشعاع مطعون و ملعون دانستن رهبران فداکار و ازجانگذشته این دو ناحیه،در نهضت جنگل قرار گیرد وبه این ایستادگی ها،به دیده حقارت ویا انکار،نگریسته شود.
بجا خواهد بود که در میان مقاومت مردم آلیان،در مقابل تازشگران استعمار و استبداد،از نعمتالله آلیانی مظلومانه به فراموشی سپرده شدهاست، یادکنیم،کسی که جان خویش را فداساخت تا آخرین سنگر حفظ شخص سردار جنگل و آرمانهای مقدس نهضت او،باشد.
اوکه در این راه مقدس،جان بر طبق اخلاص نهاد و به شهادت رسید،از مردم آلیان و از نیروهای معین الرعایا بود.
دوشنبه
28 شهریور 1401