جناب آقاي سخايي گرامي
با سلام احترام
اين جانب هم براي روشن شدن موضوع به نكاتي اشاره مي كنم:
١- چنان كه متذكّر شديد اين گزاره كه نياكان مرحوم ميرزا كوچك خان كرد رشوند بودند، در چند منبع نوشته دوست و دشمن ميرزا آمده است. حتّي دشمنان ميرزا هم حداقل اين مطلب را به عنوان تحقير و توهين ننوشته اند و فقط اطلاعي كه داشتند، نوشتند.
همچنين تا آنجا كه مي دانم هيچ گزارشي كه آن را نقض كند وجود ندارد؛ يعني هيچ سند و گزارشي از دوستان يا دشمنان ميرزانيست كه بگويد نياكانش كجايي بودند. بنابر اين خبر واحد از چند منبع و از معاصران ميرزا را بايد پذيرفت.
٢- ترديدي در اينكه در گذشته كردهاي رشوند به قزوين و طالقان مهاجرت كردند وجود ندارد و آمدن نسلهاي بعدي آنان از طالقان به گيلان هم ممكن و منطقي است.
٣- آنچه اين روايت را قويتر مي كند آگاهي اطمينان بخش از پيوستگي و رابطه اهالي طالقان با اهالي گيلان است. اهالي طالقان مانند اهالي تفرش عموماً اهل خط و سواد و حساب بودند و از دير باز معمول بوده كه به دليل مجاورت گيلان رفت و آمد و اقامت زيادي به اين منطقه داشتند و غالباً به امور دفتري و مكتبداري و برخي هم به ايلجاري مي پرداختند. چون غالباً از سادات هم هستند، مورد محبّت و ارادت گيلانيان بودند و پيوند خويشاوندي زيادي هم با گيلانيان داشتند. بنابر اين بعيد نيست كه پدربزرگ يا پدر ميرزا از مهاجران طالقاني بوده باشند.
٤- ميرزا كوچك خان فرزند ايران بود و روش و سيره و سلوك او شهادت مي دهد كه با قوميت گرايي ميانه اي نداشته و اساساً قيام او ماهيت ملّي داشته و در هيچ يك از قيام هاي مشابه آن دوران اين ميزان از حضور افراد غيربومي از ايالات و شهرهاي مختلف ايران را نمي بينيد و غالب اين افراد و نيروها و فرماندهان غيربومي زير نظر خود او در گوراب زرمخ فعاليت مي كردند.
٥- با توجّه به آنچه گفته شد تا پيدا شدن دلايل محكمي كه گزارش پيش گفته را نقض كند، بايد آن را پذيرفت. چنان كه بايد دانست و پذيرفت كه بي ترديد خود ميرزا قطعاً متولّد و بزرگ شده رشت و گيلان از مادري فومني و به تبع آن فرزند ايران عزيز است.
موفق و منصور باشيد
هومن يوسفدهي
١٧ فروردين ١٤٠١