چیست؟ گفتیم هر موجودی بر اساس فرمول‌های ثابت و محکمی ساخته ‌شده است. مثلاً دستگاه رادیو یک سیستم مادی است، اما بر اساس قوانین فیزیك، ریاضی، الكترونیك و... ریخته شده است؛ یعنی قبل از بودن آن رادیو، این قوانین در هستی به‌صورت یك بود. این‌طور نیست كه هزاران دستگاه رادیو بسازیم و باز و بسته كنیم و بعد قوانین را ایجاد كنیم؛ بلکه اول فرمول‌ها و قوانین بوده، بعد قوه عاقله انسان این رادیو را طبق آن قوانین پی‌ریزی كرده است. انسان‌ هم که پیچیده‌ترین موجود است، بر اساس یك قانون كه قبل از انسان در نظام هستی وجود داشته، ساخته ‌شده است. همچنان که آن فرمول‌های ریاضی و فیزیك و الكترونیك و... قبل از آن رادیو وجود داشت. وقتی صحبت از دین می‌شود و خدا می‌فرماید: «فأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّینِ»، اگر دقیق باشیم، این دین، همان قوانین ثابت مجردی است كه این انسان، طبق آن ساخته شده است. پس دین، یک ‌چیز قراردادی نیست كه من برای خوشبختی خودم دنبال آن باشم و بعد از رسیدن به آن قوانین و پیروی از آن‌ها به خوشبختی برسم، یعنی «من»ی باشد و دینی جدا از من وجود داشته باشد. این دین، نه ‌تنها از من جدا نیست؛ بلكه عمیق‌تر از ساختار من است. وقتی من به دین توجه می‌كنم، درواقع به آن حقیقت توجه می‌كنم. https://eitaa.com/misagh_ba_ghalam