ه ۲۸۶ : لَا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا ۚ لَهَا مَا كَسَبَتْ وَعَلَيْهَا مَا اكْتَسَبَتْ ۗ رَبَّنَا لَا تُؤَاخِذْنَا إِنْ نَسِينَا أَوْ أَخْطَأْنَا ۚ رَبَّنَا وَلَا تَحْمِلْ عَلَيْنَا إِصْرًا كَمَا حَمَلْتَهُ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِنَا ۚ رَبَّنَا وَلَا تُحَمِّلْنَا مَا لَا طَاقَةَ لَنَا بِهِ ۖ وَاعْفُ عَنَّا وَاغْفِرْ لَنَا وَارْحَمْنَا ۚ أَنْتَ مَوْلَانَا فَانْصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ
🍀ترجمه : خداوند هیچکس را جز به اندازه تواناییش، تکلیف نمیکند. هر کار (نیکی) را انجام دهد، برای خود انجام داده؛ و هر کار (بدی) کند، به زیان خود کرده است. پروردگارا! اگر ما فراموش یا خطا کردیم، ما را مؤاخذه مکن! پروردگارا! تکلیف سنگینی بر ما قرار مده، آنچنان که بر کسانیکه پیش از ما بودند، قرار دادی! پروردگارا! آنچه طاقت تحمل آنرا نداریم، بر ما مقرّر مدار! و آثار گناه را از ما بشوی! ما را ببخش و در رحمت خود قرار ده! تو مولا و سرپرست مایی، پس ما را بر جمعیّت کافران، پیروز گردان!
به چند نکته از نکات متعدد آیه فوق اشاره میشود:
🌷۱ - خدا بیش از وسع و توان انسان ، از او تکلیف نخواسته . البته توان انسان زیاد و بالقوه است ، باید به فعلیت برسد.
اغلب انسانها از روی سهل انگاری ، برداشتشان اینست که در برخی کارها ناتوانند ، در صورتیکه در زمان اضطرار ، توان بالقوه انسان به فعلیت میرسد؛ مثل انسانی که بخاطر تنبلی، حال دویدن ندارد، ولی در زمان احساس خطر ، با تمام توان، بسرعت میدود تا خود را از مهلکه برهاند !
انسان برای پی بردن به تکالیف و وظایفش ، باید به وسع و توان حداکثری خود بیندیشد، تا به تمام توانش پی ببرد، وتنبلی و سستی و ....، وی را از شناخت وظائف ، باز ندارد.
💐خالق هستی ، با علم به توان ما تکالیف اسلامی را مقرر فرموده ، ولی ما بعضا" بخاطر حب نفس و منافع زودگذر دنیایی ، بهانه جویی کرده ، میتوانیم روزه بگیریم، ولی به بهانه مختصر گرسنگی و تشنگی ، فکر میکنیم توان روزه گرفتن نداریم ! یا میتوانیم نماز کامل، صحیح و با حضور قلب بخوانیم ، ولی بخاطر تنبلی و...، نماز را بموقع و با توجه و صحیح نمیخوانیم و....!
در صورتیکه جزو وظائف ما و در توان ماست که مسائل شرعی را یاد بگیریم و بموقع و دقیق عمل کنیم .
🌻نتیجه : با توجه به مثالها و توضیحات فوق ، روشن میگردد اغلب ما با وظائفمان آشنا نیستیم، یا در عمل به آنها کوتاهی میکنیم !
🌹۲ - جمله دوم میفرماید: لَها ما کَسَبَت و.....، نتیجه کارها ، آنچه عمل و کسب کرده ایم ، از خوب و بد، به خودمان برمیگردد! اشاره به آنست که توجه داشته باشیم چه میکنیم و چه عواقبی در آخرت خواهد داشت ؟
🌹۳ - جمله سوم میفرماید: رَبَّنا لا تُواخِذنا اِن نَسِینا اَو اَخطَأنا....، خدایا اگر در انجام تکالیفمان دچار فراموشی یا خطا شدیم ، مؤاخذمان نكن ! نشانگر کوتاهی و سهل انگاری انسان است !
🌹۴ - در فراز چهارم میگوییم تکالیف سنگینی برای ما قرار مده ...تا آخر آیه(به ترجمه مراجعه شود) . این هم از لطف خداست که به ما می آموزد از او چه چیزی و چگونه بخواهیم !
🌲مهم اینست که درک کنیم در برابر چه عظمتی هستیم و چه تکالیفی در برابر او داریم و اگر کوتاهی کردیم ، عذرخواهی و طلب مغفرت و رحمت کنیم و از او بخواهیم که بر کفار ، نصرت یابیم !
🌺شرائط نصرت یافتن بر کفار ، مقوله ایست که بحث مجزایی می طلبد، باید بدانیم برای نصرت بر دشمن خدا ، چه پیش نیازهایی لازم است تا پیگیری نماییم . همچنین بدانیم هر دعایی ، نیاز به پیگیریهایی در حد توان دارد و بخاطر آنچه از توانمان خارج است ، از خدا طلب کمک کنیم .
🌺دوستان عزیز و گرامی !
🌳 مبحث تکالیف و وظائف ، اُمُّ المباحث و از ضروری ترین مسائل مورد نیاز است و شاخه های مختلفی دارد، متاسفانه ناتمام ماند ! لذا ادامه بحث برای هفته بعد ، ان شاءالله
💐خداوند به همه ما در آستانه سال جدید و با توسّل به آستان مقدس باب الحوائج امام کاظم علیه السلام توفیق دهد تا بتوانیم به وظائف فردی و اجتماعی خود پی برده و بطور کامل که مورد رضای حضرتش باشد ، انجام وظیفه کنیم . بعون الله تبارک و تعالی .🌳