🔴 بررسی ابعاد مختلف رزمایش مرکب در سواحل مکران/1
🔻رزمایش مشترک ایران، روسیه و چین از روز گذشته در آب‌های شمال اقیانوس هند شروع شد. این رزمایش به نوبه خود از اهمیت بالایی برخوردار است و هر سه طرف این رزمایش می‌خواهند نگاه، پیام و حرف خود را به طرف‌های منطقه‌ای و بین‌المللی ارسال کنند.
🔻ایران به‌عنوان مهمترین، پرجمعیت‌ترین، بزرگ‌ترین و در عین حال قدرتمندترین کشور منطقه بر اساس فاکتورهای قدرت، در طول 4 دهه گذشته زیر بار بیشترین فشارهای چند گانه توسط کشورهای غربی قرار داشته تا از فاکتورهای قدرت پایین کشیده شود. با این حال، مقامات در تهران با هوشمندی توانسته‌اند تهدیدها را تبدیل به فرصت کرده و امروز ایران را به حدی از توانایی در تولید محتوای قدرت برسانند که باوجود همه فشارهای موجود در طول این چهار دهه، کسی فکر تجاوز نظامی به سرش نزند.
🔻آنهایی که الفبای سیاست را می‌دانند به خوبی آگاه هستند که غربی‌ها (شامل اروپا و امریکا) در پشت هر تحریمی که در طول یک قرن گذشته علیه کشورهای دیگر داشته‌اند، به فکر حمله نظامی پس از آن هم بوده‌اند، جز آنکه این کشورها فاکتورهایی از قدرت را در اختیار داشته باشند که مانع از این مساله باشند. شاید کشورهای کره‌شمالی و کوبا را بتوان از معدود کشورهای برشمرد که امریکا موفق به حمله به آنجا نشده است. اولی بمب اتم و توانایی موشکی ویران‌کننده داشته و دومی نیز بارها امریکایی‌ها سرنگونی آن را امتحان کرده‌اند، اما توفیقی نداشته‌اند.
🔻سیاست اعمالی علیه ایران نیز در این چارچوب می‌گنجد. امریکایی‌ها ترکیبی از تجربه ژاپن و عراق را علیه ایران به کار بردند تا یا ایران خطای محاسباتی کند و به امریکایی‌ها حمله کرده یا اینکه بر اثر تحریم‌ها به چنان بحرانی دچار شود که با حمله نظامی فورا ساقط شود. اما هر دوی این مسائل روی نداد و در طول سال 1398 جمهوری اسلامی ایران با نشان دادن قدرت نظامی خود به امریکایی‌ها و هچنین پایداری اقتصادی در بحث تحریم‌ها تحسین کشورهای مختلف را برانگیخت.
🔻تابستان گذشته در سلسله گزارش‌ها و خبرهایی نوشتم که روسیه و چین پس از سرنگونی پهپاد پیشرفته امریکایی و انهدام تاسیسات نفتی سعودی‌ها، نگاهشان به صورت کلی به ایران عوض شده و با درک قدرت روزافزون ایران خواستار همکاری و تعامل نظامی بیشتر با تهران شده‌اند. همانگونه که همواره تاکید داشته‌ام، قدرت همواره احترام می‌آورد و آنچه به‌عنوان رزمایش مرکب در شمال اقیانوس هند در حال برگزاری است، دقیقا ناشی از درک مسکو و پکن از جایگاه ایران در منطقه و قدرت کشورمان برای اثرگذاری طولانی‌مدت و پایدار بر رویدادهای مختلف است.
🔻در طول روزهای گذشته کارشناسان بسیاری در مورد اهمیت، جایگاه و پیامدهای رزمایش در حال برگزاری میان سه کشور نوشته‌اند. اینکه هر سه طرف دنبال دستیابی به اهداف خود در این رزمایش بوده شکی نیست، اما باید برای بررسی بهتر، به مطالبی که پیش از این بارها و بارها در مورد اهمیت خلیج‌فارس و تنگه هرمز برای چینی‌ها و روس‌ها نوشته‌ام مراجعه کنید. این واقعیت انکارناپذیری است که چینی‌ها بخش مهمی از امنیت اقتصادی و به‌تبع آن امنیت شغلی و اجتماعی خود را در مسیرهای انرژی می‌بینند. تلاش امریکایی‌ها برای محاصره چینی‌ها یک سمت ماجرا است و رفتار هندی‌ها جهت استفاده از موقعیت جغرافیایی خود برای به حاشیه بردن چینی‌ها، نکته دیگری است.
🔻چینی‌ها هر چند از رهگذر پاکستان تلاش دارند تا حضور نزدیکی در تعاملات شما اقیانوس هند داشته باشند، اما رقابت پاکستان و هند از یک‌سو و رقابت چین و هند از سوی دیگر به همراه کشش عجیب هند به سمت امریکا باعث شده تا وضعیت بسیار پیچیده باشد. پاکستان در هر وضعیت جنگی حتی از عهده اداره کردن مردم خودش هم بر نمی‌آید و در سیاست خارجی خود به شدت به متحدان امریکا مانند امارات و عربستان وابسته است و به همین دلیل متحد قابل اطمینانی برای پکن محسوب نمی‌شود چرا که در روز واقعه ممکن است میدان را خالی کند. درست مانند نشست کوالالامپور که نخست‌وزیر پاکستان تحت فشار سعودی‌ها به این نشست نرفت.
🔻چینی‌ها البته روابط گسترده‌ای هم با امارات و سعودی دارند، با این حال در حوزه راهبردی این دو کشور متحد امریکا به شمار رفته و اگر حادثه‌ای روی دهد، بدون شک سعودی‌ها جانب امریکا را خواهند گرفت، حتی ممکن است روند صادرات نفت به چین هم مختلف شود. جای پرداختن به برخی مسائل در این موجز نیست، اما روس‌ها نیز اهداف کلانی در این حوزه دارند. هند هر چند هنوز هم روابط گسترده‌ای با روسیه دارد، اما سال‌هاست در حال تنوع بخشیدن به دوستان خود است و در مسکو این مساله به خوبی درک شده است. روس‌ها می‌دانند که هندی‌ها در فضای متفاوتی سیر کرده و حالا می‌خواهند بخشی از توان راهبردی خود با چین را درست در جایی که امریکا حضور قابل توجهی دارد، به نمایش بگذراند.
@mohafezan