📖 صفحهٔ ۲ (صفحهٔ آخِر)
♦️خب حالا البته بعضی‌ها ممکن است بگویند:«آقا! این چه سؤال‌هایی است که شما می‌کنید؟ خب معلوم است اینها جوابش معلوم است. می‌شود همهٔ اینها را توی مجلس جواب داد.» بله می‌شود به استحسان [لکن] «لیس من مذهبنا قیاس»؛ اسلام چی می‌گوید؟ آیات قرآن چی می‌گوید؟ احادیث چی می‌گوید؟ کی دسته‌بندی شده اینها؟ کی استنباط شده؟ باید بشود.
♦️در زمینهٔ تعلیم و تعلم چطور؟ ادارهٔ دانشگاه‌ها چطور؟ آموزش علوم گوناگون چطور؟ این فنون گوناگون را چقدر درس بدهیم؟ چون ما از بیت‌المال داریم خرج می‌کنیم که این دانشگاه را اداره می‌کنیم. آیا جایز است ما این را صرف و خرج کنیم به علومی که مثلاً شبهه است؟ احتمال هست که اینها مفید نباشد یا استفادهٔ حرام از آن‌ها مثلاً بشود. در دانشگاه‌ها روش ادارهٔ دانشگاه‌ها و حکومت اخلاقیات و رسوم و عادات در دانشگاه‌ها به چه شکل باید باشد؟ اسلام حکمی ندارد در این باب؟ در باب جنگ با کی جنگ را شروع کنیم؟ با کی شروع نکنیم؟ اگر شروع کردند تا چه حد باید جواب بدهیم؟
♦️خب شما ملاحظه کنید ما در فقه خودمان علمای بزرگ ما که واقعاً بعضی از آن‌ها از لحاظ فکری نابغه‌اند، آدم وقتی نگاه می‌کند آن دقت‌های فکری‌ای را که مثلاً «شیخ انصاری» یا «محقق قمی» یا «صاحب ریاض» و دیگران توی کتابهایشان دارند آدم حیرت می‌کند. این چه مغزی بوده، این مغز و این فکر در مسائلی که وارد شده تا گاو و ماهی پیش رفته؛ تمام جزئیات را توی مسأله ببینید این عالم پیدا کرده. خب شما همین فروع علم اجمالی را نگاه کنید، اگر علم اجمالی دارد که یک خلل در این نماز به وجود آمده نمی‌داند که در فلان رکعت است یا فلان رکعت، در رکن است یا در غیر رکن است، در این نماز است یا در نماز قبلی است و همینطور و همینطور، صد فرع فروع علم اجمالی است. هی نشسته این عالم فکر کرده، یک فرضی را تصور کرده و فرموله کرده، حکمش را طبق فرمول‌های مشخص فقهی پیدا کرده است. اگر ما بخواهیم مسائل مربوط به سیاست خارجی، به سیاست زراعی، به سیاست صنعتی، به سیاست اقتصادی در داخل کشور، در خارج از کشور، سیاست نظامی، سیاست اداری، سیاست فرهنگی و تعلیم و تربیت و غیره و غیره، اگر بخواهیم دربارهٔ همهٔ اینها این‌جور دقت بکنیم که باید هم بکنیم شما ببینید چقدر کار لازم است.
📕بیانات در دیدار طلاب و روحانیون مشهد در دانشگاه رضوی،۱۳۶۵/۰۱/۰۴