🔰#یادداشت | چالش‌های راهگذر زنگزور و الزامات راهبردی ایران
🔹با تاکید مجدد جمهوری‌آذربایجان و ترکیه بر بازگشایی کریدور جعلی زنگزور، نگرانی ایران از پیامدهای مستقیم این طرح آشکار شد. ایران این کشورها را فاقد عمق استراتژیک کافی برای تصمیم گیری در اجرای چنین طرح حساسی می‌داند و تأکید دارد که این پروژه در حقیقت تابع سیاست‌های ابرقدرت‌هاست. مقامات ارمنستان ضمن همگرایی با مواضع تهران در بیان ، بر حفظ کامل حاکمیت ملی و تمامیت ارضی تاکید کردند. سفیر ایران در ایروان با مخالفت صریح با «انزوای منطقه‌ای»، خواستار تضمین حقوق مشروع ایران در توافقات شد. این هماهنگی، نشانی از اتحاد استراتژیک تهران و ایروان در مقابل فشارهای ژئوپلیتیکی تحمیلی است.
🔹تهدیدات اصلی کریدور
طرح باکو-آنکارا چالش‌ها و تهدیدات متعددی را برای امنیت و منافع ایران به همراه دارد:
_ انزوای جغرافیایی: در صورت تکمیل مسیر، دسترسی زمینی ایران به اروپا از طریق مسیر ارمنستان_گرجستان مختل می‌شود؛ آن‌چه از دیرباز مسیر اصلی ترانزیت ایران بوده است.
_ تهدید امنیتی: احتمال تبدیل منطقه به پادگان یا پایگاهی برای نظارت نیروهای بیگانه، از جمله اسرائیل، مورد هشدار تهران قرار گرفته است
_ تضعیف اقتصادی: با دور زدن کریدورهای ایران، امکان حضور در بازارهای آسیای میانه ، اروپا و ... محدود می‌شود و از منافع بازرگانی ایران کاسته خواهد شد
_ تحریک پان‌ترکیسم: شکل‌گیری محور آنکارا_باکو_کشورهای ترک‌زبان آسیای مرکزی، می‌تواند زمینه‌ساز حذف ایران از معادلات منطقه‌ای شود. و البته زمینه جلوگیری از قدرت یابی شرق در برابر غرب را ایجاد نماید.
🔹مداخله آمریکا و پیامدهای آن
جنجال واگذاری ۱۰۰ساله مدیریت این کریدور به شرکت آمریکایی، فراتر از مسائل تجاری است:
_ نهادینه‌سازی حضور غیرمستقیم ناتو در مرزهای ایران ، روسیه و برنامه های بلند مدت برای آسیا.
_ فشار سیاسی بر ارمنستان با هدف جدا نمودن از تهران.
_ نقض حاکمیت ارمنستان با بهانه بی‌طرفی.
فشار به ایران و روسیه در کوتاه مدت و چین و آسیا در بلند مدت
_ تضمین حفظ قدرت جهانی برای سالهای بعدی برای آمریکا در جهان
🔹راهبرد مقابله و واکنش ایران
جهت خنثی‌سازی آثار منفی طرح، ایران به روش‌های زیر متوسل شده است:
۱. گسترش همگرایی با ارمنستان و تقویت ارتباط با روسیه؛ این رویکرد به عنوان سپری در برابر طرح‌های منطقه‌ای محسوب می‌شود
۲. فعال‌سازی پلتفرم‌های چند‌جانبه منطقه‌ای مانند «۳+۳» (ایران، روسیه، ترکیه، گرجستان، آذربایجان، ارمنستان) برای تسهیل گفت‌وگوهای دیپلماتیک.
۳. اعلام هشدار رسمی درباره پیامدهای تغییرات مرزی و نقض معاهدات بین‌المللی.
هم‌زمان، نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان، با رد هرگونه طرحی که استقلال و حاکمیت ملی این کشور را خدشه‌دار کند، از همبستگی با تهران خبر داد.
با این اوصاف اگر کریدور زنگزور اجرا شود، نه‌تنها توازن قوا به نفع محور ترکیه_آذربایجان_اسرائیل تغییر خواهد کرد، بلکه تأثیر اقتصادی ایران در قفقاز جنوبی نیز کاهش می‌یابد و مرزهای شمال‌غرب کشور به نقطه تمرکز تهدیدات تبدیل خواهد شد. ایران برای حفظ حضور مؤثر خود در منطقه ناگزیر از مقابله راهبردی و هوشمندانه است؛ مقابله‌ای که ترکیبی است از دیپلماسی فعال، همکاری منطقه‌ای و آمادگی امنیتی و حتی نظامی برای جلوگیری از اجرای این سیاسیت و مواجهه با پیامدهای احتمالی.
✍🏼#حیدر_زارع
⚜"زمانه خود را بشناس"