این اشکال نیز وارد نیست؛ زیرا: اولا: ماده (نبذ) در لغت به معنای طرح و القاء آمده است (کتاب العین، ج8، ص191) که هم با معنای نقض، سازگار است و هم با معنای اعلام، و اتفاقا کنار هم قرار گرفتن دو واژه نبذ و عهد با معنای نقض سازگار تر است، همانگونه که خداوند متعال در قرآن کریم میفرماید: (أوکلّما عاهدوا عهدا نبذه فریق منهم) (بقره، 100) که در این آیه مشخص است که به معنای نقض عهد آمده است. البته داشتن معنایی که جامع هر دو معنا باشد نیز در آیه مورد بحث ما بعید نیست؛ به این صورت که آیه هم دستور به نقض داده باشد و هم اعلام آن.
ثانیا: بر فرض که آیه در مقام بیان وجوب اعلام بوده و نسبت به اصل نقض، ساکت باشد، قرائن عقلی باعث میشود حکم نقض مشخص شود. یعنی آیه نسبت به اعلام آن امر میکند که حتما اعلام کنید اما نسبت به نقض، نکته ای نمیگوید و همین به معنای مفروض گرفتن اصل نقض است که مطابق با بنای عقلاست.
عجیب تر از اینها این است که برخی مسؤولان، برای توجیه مذاکره مجدد بعد از پیمان شکنی طرف مقابل به آیه شریفه (الذین عاهدت منهم ثمّ ینقضون عهدهم فی کلّ مرّة) (انفال، 56) استناد می کنند و ادعا می کنند پیامبر اکرم(ص) نیز با وجود نقض عهدهای مکرر از طرف مقابل، باز هم عهد میبستند!
در حالی که مراد از این آیه، این است که عادت آنها نقض عهد است و اشاره به یک ویژگی آنها دارد و اینکه در آینده، نقض هایی رخ خواهد داد. شیخ طوسی در این باره میفرمایند: (و قوله تعالى «ثم ينقضون» عطف المستقبل على الماضي، لان الغرض ان من شأنهم نقض العهد مرة بعد اخرى في مستقبل أوقاتهم بعد العهد اليهم) (التبیان فی تفسیر القرآن، ج5، ص143)
جالب است که افرادی که به این آیه استدلال کرده اند، به آیات دیگر توجه نکرده اند. مانند آیه شریفه (و إما تخافنّ من قوم خیانة فانبذ إلیهم علی سواء إنّ الله لایحبّ الخائنین) (انفال، 58) که در این آیه نه در صورت نقض مکرر، بلکه حتی در صورت خوف خیانت، دستور به خروج از عهد میدهد.
همچنین در روایتی امیر المؤمنین(ع) می فرمایند: (الوفاء لأهل الغدر غدر عندالله والغدر بأهل الغدر وفاء عندالله) (نهج البلاغه، حکمت259)
در این روایت امیر المومنین(ع) وظیفه ما در مقابل خیانتکاران را مشخص میکنند و می فرمایند نسبت به آنها باید مثل خودشان رفتار کرد.
خلاصه سخن اینکه این بحث با توجه به صبغه عقلانی آن، واضحتر از آن است که بخواهیم آن را با زحمت از آیات استنباط کنیم. هرچند دلالت آیات و روایات نیز واضح است و تکلیف ما در مقابل نقض عهد دشمن را روشن کرده است.
خداوند به همه ما توفیق فهم درست دستورات دینی و عمل به آنها را عنایت بفرماید.
🔹 خبرگزاری رسا
🌐https://b2n.ir/w14845
🆔 @mohsenfaghihi