📖
وصیتنامه علامه حلی به فرزندشان:
علاّمه حلّی در آخر کتاب قواعد، دستورالعملی ارزنده برای فخرالمحققین نوشته است که راهگشا و سعادت آفرین برای تمام جوانهای مسلمان و الگویی زیبا برای پدران و مادران عزیز است. در بخشی از این وصیتنامه که حاوی نکاتی اخلاقی، اجتماعی، فرهنگی و تربیتی میباشد، آمده است:
فرزند عزیزم!
خداوند تو را بر انجام اطاعتش یاری کند و بر مداومت به کارهای خیر توفیقت عطا نماید، و تو را به آنچه که مورد رضایت و خواست اوست، رهنمون شود به تمام آرزوهای نیکت نائل کرده و در هر دو جهان تو را خوشبخت گرداند.
فرزندم!
تو را سفارش میکنم به تقوای الهی، که شیوه پایدار و لازم، و سپری نگهدارنده از تمام بدیهاست. تقوا پایدارترین توشهای است که در روز تنهایی و نگرانی به سراغ شخص آمده و او را از غربت تنهایی رها خواهد ساخت. بر تو باد پیروی کردن از دستورات خداوند و انجام کارهایی که مورد رضایت اوست و دوری کردن از چیزهایی که خداوند مکروه میدارد و از ارتکاب به آنان نهی کرده است.
اوقات خود را در تحصیل کمالات نفسانیه صرف کن و فرصتهای زندگی را برای کسب فضائل علمی اختصاص بده.
فرزندم!
از پستی به قلّه کمال عروج کن، نیکیهای خویش را به دیگران بذل کن، به برادرانت یاری رسان، بدیها را با نیکی پاسخ ده و نیکیها را با سپاسگزاری ارج بگذار.
از دوستی و معاشرت با افراد پست و نادان دور باش زیرا رفتار بد آنان ناخواسته در تو تاثیر خواهد کرد و در مقابل با دانشمندان و اهل فضیلت همنشین و همراه باش.
سعی کن امروزِ تو بهتر از دیروزت باشد و توکل و صبر و رضا را در وجود خویش پیاده کن.
هر روز و شب به حساب نفس خویش رسیدگی کن و بسیار استغفار نما.
از آه مظلوم بترس، به ویژه از یتیمان و بیوه زنان چونکه خداوند متعال در شکسته شدن دل شکستگان ذرهای مسامحه نمیکند.
نماز شب را بر خود لازم بدان چونکه رسول بزرگوار اسلام (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) مردم را به سوی آن تشویق نموده و سفارش فرموده است.
صله رحم را فراموش نکن زیرا عمر را طولانی میکند. خوش اخلاق و نرمخو باش، چون که پیامبر صلیاللهعلیهوآلهوسلّم فرمود: «شما نمیتوانید با اموال و دارایی خویش به مردم گشایش دهید اما با اخلاق زیبا و برخورد خوب میتوانید آنان را خوشحال کنید.» به فرزندان و اولاد علی علیهالسّلام همیشه نیکی کن فقها را تعظیم نموده و دانشمندان را محترم به شمار.
پیامبر بزرگوار صلیاللهعلیهوآلهوسلّم فرمود: هر کس یک فقیه مسلمان را گرامی بدارد، روز قیامت، آنگاه که خداوند را ملاقات میکند، از او راضی است اما اگر یک فقیه مسلمان را توهین نماید، خداوند بر وی خشمناک خواهد بود. در افزایش دانش خویش و فهم معارف دینی و تفقه در آن تلاش کن چون که فقهاء وارثان پیامبران هستند.
از کتمان علم و پنهان کردن معلومات خویش بپرهیز و آنرا به تشنگان معرفت بذل کن زیرا خداوند در قرآن کریم چنین فرموده است: کسانی که دلایل روشن، و وسیله هدایتی را که نازل کردهایم، بعد از آن که در کتاب برای مردم بیان نمودیم، کتمان کنند خدا آنها را لعنت میکند.
و این دانشمندان کتوم را لعنت نموده و از سویی دیگر پیامبر اسلام صلیاللهعلیهوآلهوسلّم هم فرموده: علم و حکمت را به غیر اهلش نسپارید که نوعی ستمگری است.
همچنان که اگر دانش را از اهل آن دریغ داشته و پنهان کنید، نوعی ظلم محسوب میشود. تلاوت قرآن و و تفکر در معانی آن و اطاعت از دستورات آن را در برنامه زندگی خویش قرار بده! تحقیق و پژوهش در احادیث نبوی و بررسی معانی آن را سرلوحه کارهای خود بگردان و من در این مورد کتابهایی را برایت تالیف کردهام.
تا اینجا سخنانی بود که بهره آن برای تو بود.
اما آنچه که به من مربوط میشود و سود آن برای من باز میگردد:
عهد کن در بعضی اوقات به من طلب رحمت کنی و ثواب بعضی از طاعات خویش را برای من قرار بده، اگر مرا کمتر یاد کنی اهل وفا تو را به بی وفایی متهم میسازند.
و اگر زیاد از من سخن بگویی، بلند همتان تو را به عجز و ناتوانی نسبت خواهند داد. سعی کن مرا در خلوتها و بعد از نمازها به یاد آری. قرضهای واجب مرا ادا کن! به قدر امکان به زیارت قبر من بیا و چیزی از قرآن برایم بخوان! کتابهای ناقص مرا بعد از مرگ کامل کن! آنها را بازبینی نموده و نواقص و اشتباهاتش را برطرف ساز!
فرزند عزیزم!
اینها وصیتهای من به تو بود. تو را به خداوند بزرگ میسپارم.
والسلام علیک و رحمة الله و برکاته.
📕محدث قمی، عباس، فوائد الرضویه، ص۴۹۱.
@sh_hosein