✅ پرسش و پاسخ از آیت الله خوشوقت 🔹 درباره تقوا (شماره 46) س: ذکر عملی چگونه است؟ ج: در روایتی از امام صادق صلوات الله و سلامه علیه نقل شده: «اَشَدُّ الْاَعْمَالِ ثَلَاثَةٌ»: سه عمل، مشکل است: یک: «إِنْصَافُ النَّاسِ مِنْ نَفْسِكَ». نفس اماره همیشه تیشه به طرف خود می زند و همه ی منفعت ها را برای خود می خواهد و حاضر نیست به دیگری بدهد. اگر بخواهی دیگری را هم سهیم کنی، او نمی گذارد. برایش سخت است. انسان باید ارّه ی دو سر باشد که هم طرف خودش و هم طرف دیگری را ببرد. اما نفس اماره می گوید: «نه؛ فقط طرف خودم!» اگر بخواهی نفس را به این قانع کنی که هم او و هم من، کار سختی است. دوم: «مُوَاسَاتُكَ الْاَخَ فِي الْمَالِ». اینکه انسان با برادر دینی خود در بُعد مالی سهیم و شراکت داشته باشد؛ مثلاً وقتی شما داری و او ندارد، کمی به او بده. این کار سختی است. نفس می گوید: «آقا! تو پیری داری؛ شکستگی داری؛ بازنشستگی داری؛ برای آن وقت نگه دار.» سوم: «ذِكْرُ اللَّهِ عَلَى كُلِّ حَالٍ». اما خود حضرت در ادامه فرمودند: منظورم این نیست که بگوید: «سُبْحَانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ اللَّهُ اَكْبَرُ فَقَطْ». اگر چه این هم ذکر است، ولی منظورم ذکر زبانی نیست. منظورم این است که هر کاری خواستی بکنی، اگر حلال است، انجام بده و اگر حرام است، ترک کن. به این می گویند ذکر عملی. اولین مرحله این است. اگر این درست نشود، هیچ کدام از مراحل بعدی روی پایه نیستند و همه خراب می شوند. اما اگر این محکم شد، همه ی آن ها سر جای خود هستند و ثمر می دهند و آثار آن ها مترتب می شود. بنابراین منظور از ذکر عملی این است که هر کاری خواستی بکنی، ببین اگر حلال است، انجام بده و اگر حرام است، ترک کن. انسان بدون این مراقبت نمی تواند تقوا را ملکه کند. ✅ ادامه دارد ... 📚 منبع: آثار بندگی، آیت الله خوشوقت 📱 کانال سبک زندگی متقین: @mottagheen