#نکتهـناب #روشـشناختی
🌹نکته ناب روش شناختی در ذیل سوره توحید
🌸 در ویراست جدید جلد اول تفسیر همگام با وحی استاد بهجت پور
👇👇
🌷از مجموعه آیات و سور گذشته معلوم میشود که قرآن در مطرح ساختن مسأله‌ی توحید، روش ویژهای را تعقیب نموده است.
این روش بر پایهی نگاه قرآن، به تربیت توحیدی استوار است.
سخن گفتن قرآن از خدا تنها برای این نیست که مردم به معرفت الله برسند، بلکه قرآن از خدا سخن گفته تا مردم بر پایهی معرفت، بندگی کنند و سراسر زندگی خود را متناسب با این اندیشه، سامان دهند: «صِبْغَةَ اللَّهِ وَ مَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ صِبْغَةً وَ نَحْنُ لَهُ عابِدُونَ؛ رنگ (و نگار) خداوند را (بگزينيد) و خوشرنگ (و نگار)تر از خداوند كيست؟ و ما پرستندگان اوييم.» (بقره 87/ 138)
ازاینرو طرح مسأله‌ی معرفت در لابهلای آیات و مناسبتهایی که واکنشهای بندگی باید بروز کند، مطرح میشود، و چنانکه در سیر نزول مشاهده کردید، مباحث توحید ذات و صفات را متأخر از مباحث توحید افعالی و توحید عملی قرار گرفته تا مخاطبان، رابطهی خود با جهان غیب را از نقطهای آغاز کنند که واکنشهای رفتاری مانند تسلیم، تقوا، عبادت، خشیت و امثال آن را بهدنبال داشته باشد.
سپس چنان که مشاهده میکنید بهتدریج و از سوره‌ی کافرون تاکنون، تصویر ذات و صفات باری تعالی، روشنتر و شفافتر، و پیرایههای احتمالی دراینباره، دفع میشود.
در آغاز نزول و از سوره‌ی علق، بر صفتهای آفریدگاری و ربوبیت تکوینی توجه شده، و آن دو، بهعنوان پایهی ارتباط مردم با جهان معنا و درک ربوبیت تشریعی قلمداد میشوند. قرآن با ثابت کردن اضطرار انسان به پروردگار و فقر دربرابر او، مردم را به تسلیم شدن و ترک سرکشی از فرامین ربوبی فرا میخواند: (ن. ک: به ترتیب سورههای: علق، قلم، مزمل و مدثر/ نزول 1 تا 4). پس از آن، به بیان ارتباط صحیح و شایسته‌ی انسان با پروردگار پرداخته است: (مانند سوره‌ی حمد/ نزول 5).
در گامی دیگر، نقش این رابطه را در پذیرش قرآن، بهعنوان کلام الهی تبیین میشود؛ قرآنی که انسان را به استقامت شخصیت میرساند: (ر. ک: تکویر/ نزول 7). و نقش همراه بودن ذکر پروردگار با نماز، که یک بال رستگاری انسان را رقم میزند، بیان میشود: (ر. ک: اعلی/ نزول 8).
سپس این نقشها در سورههای بعد، به نقشهای مختلف پروردگار و دست غیب در معادلهی میان انسان، دیگران، جهان هستی و پروردگار تبیین شده، و بالأخره با ایجاد این زمینهها و ذکر این‌که او همنوع دیگر معبودها و پروردگارهای ادعایی نیست، مخاطب را برای بحث از ذات و صفات پروردگارآماده نمود؛
بنابراین قرآن به تربیت توحیدی توجه کرده، و این تربیت را پایهی اصلاح انسان قرار داده و اولین واکنش قابل انتظار را بندگی و پرستش دانسته تا در سایهی آن، بهتدریج چشم انسان به جهان معنا بازتر شود و رفتار وی در ابعاد مختلف زندگی بر این اساس تنظیم شود. «ولله الحمد»
https://eitaa.com/mtamhid