اگرچه مقامات حماس و عربستان هیچ دیدار رسمی را تایید نکردهاند، محمد بن سلمان ولیعهد عربستان، میتواند این تعامل مجدد با گروه اسلامگرای فلسطینی را محاسبه کرده و به مرور زمان آن را از مدار ایران دور کند.
دومین موضوع، بازتاب دستیابی پادشاهی به سوریه است. عربستان سعودی اخیراً اقدامات دیگری را نیز در رابطه حماس انجام داده است. پادشاهی اسرای فلسطینی و اردنی_ از جمله محمد الخدری، نماینده حماس در ریاض را آزاد کرده است.
تأثیر بر افراد کلیدی
عربستان سعودی، مانند ایران، نفوذ قابل توجهی بر برخی از شخصیتهای کلیدی سیاسی در عراق، و برخی از مقامات سیاسی و حزبی در عراقی دارد که تأثیر عظیم ریاض بر جهان اسلام را درک کرده و به عنوان یک اهرم موازنه در برابر ایران، بر تداوم روابط با ریاض تاکید ویژه داشته باشد.
در این درگیری، ایران برخی از چهره هایی را که زمانی نزدیک به مقامات ایرانی بودند، به نفع عربستان از دست داده است. روابط مقتدی صدر با ایران که زمانی در شهر مذهبی قم تحصیل می کرد، اکنون به کلی تغییر کرده است. پدر او، اهمیت عربیت را برای مقابله با ایدئولوژی پان شیعه و ضد ناسیونالیستی به او آموخت. همزمان با اتخاذ موضع مستقل از ایران، عربستان با مقتدی صدر رابطه سیاسی و اقتصادی برقرار کرد.
این روحانی عراقی برای اولین بار پس از ۱۱ سال در ۳۰ ژوئیه ۲۰۱۷ به عربستان سعودی سفر و با بن سلمان دیدار کرد. این سفر بخشی از تلاش های صدر برای حفظ تعادل در روابط او با کشورهای همسایه از جمله ایران بود. در همین راستا، سعودی ها با حمایت از او توانستند همزمان به سه هدف استراتژیک دست یابند: حمایت و کمک به اقشار فرودست و به حاشیه رانده شده عراق، تشدید اعتراضات مردمی علیه فساد نخبگان بغداد و محکوم کردن سیاست هژمونیک ایران در عراق.
عادی سازی روابط عربستان با ایران، این امکان را برای ریاض فراهم می کند که با مقامات برجسته عراقی روابط خود را برقرار کرده و آنها را به صورت رسمی و با حساسیت کمتری تحت تأثیر قرار دهد. شخصیت سیاسی و مذهبی عربستان سعودی در جهان اسلام می تواند آن را به یک میانجی اسلامی در عراق و میانجیگری اختلافات بین احزاب سیاسی بغداد تبدیل کند. از آن جمله می توان به اختلافات سیاسی اخیر برای کسب قدرت و حوزه نفوذ بین محمد شیاع السودانی نخست وزیر عراق و محمد الحلبوسی رئیس پارلمان اشاره کرد.
تاثیرات اقتصادی
آشتی ایران و عربستان فرصت خوبی برای عراق فراهم می کند تا از سرمایه گذاری های عربستان سعودی در صنایع مختلف عراق بهره مند شود. در سال های اخیر، ریاض سرمایه گذاری های مختلفی در عراق انجام داده است: در سال ۲۰۲۰، عراق از عربستان سعودی برای سرمایه گذاری در کشاورزی و صنعت در استان های جنوبی دعوت و در همان سال، دو گذرگاه مرزی با عربستان سعودی را افتتاح کرد.
آشتی ایران و عربستان سعودی در امیدوار کننده ترین حالت، سرمایه گذاری عربستان سعودی در عراق را افزایش خواهد داد. از سوی دیگر، محمد الجدان وزیر دارایی پادشاهی در خصوص آمادگی برای سرمایه گذاری در ایران پس از توافق اعلام کرده که به دلیل ضعف زیرساخت های ایران و تحریم های بانکی آمریکا، ممکن است این سرمایه گذاری در کشور ثالثی مانند عراق صورت گیرد. به عنوان مثال می توان به پروژه های کمتر حساس و غیر تحریمی مانند دارو و غذا اشاره کرد که هر دو طرف عربستان سعودی و ایران می توانند به طور مشترک در عراق اجرایی و عملیاتی کنند.
همچنین، عراق می تواند در ارائه راه حل های مالی و بانکی نوآورانه بین عربستان سعودی و ایران سرمایه گذاری نماید. بانکهای عراقی مورد اعتماد هر دو طرف هستند و بغداد میتواند در برخی پروژههای زیرساختی و استراتژیک از جمله اتصال و ادغام شبکه برق و گاز ایران و عربستان با شورای همکاری خلیج فارس از طریق عراق معافیتهای تحریمی را از واشنگتن دریافت کند.
از طرفی، هر سه کشور به سرمایه گذاری در مورد تغییرات آب و هوایی نیاز فوری دارند. در هر سه کشور، بیابان ها مساحت زیادی از کل مساحت زمین را پوشش می دهند. ورود ریزگردها به غرب و جنوب ایران که به مرکز ایران نیز می رسد، ناشی از طوفان های گرد و غبار در بیابان های عربستان و عراق است.
این موضوع به طور جدی از سوی مقامات ایرانی به مسئولان محیط زیست عربستان و عراق هشدار داده شده است. با توجه به مشکلات تنفسی ناشی از این ریزگردها برای شهروندان هر سه کشور، سرمایه گذاری مشترک در این زمینه می تواند خواست عمومی سه طرف باشد.
در چارچوب مذاکرات ریاض و تهران در بغداد در اکتبر ۲۰۲۱، یک «بزرگراه بینالمللی» پیشنهاد شده که در آن شهر مشهد_بزرگترین زیارتگاه ایران _و مکه_مهمترین مرکز زیارتی همه مسلمانان_از طریق شهر مقدس کربلا در عراق از طریق راه آهن و جاده متصل می شوند.