↩️اهمیت نماز
قرآن کریم از زبان حضرت ابراهیم خلیل (ع) دعایی را دربارۀ نماز اینگونه بیان میکند:
«رَبِّ اجْعَلْني مُقيمَ الصَّلاةِ وَ مِنْ ذُرِّيَّتي رَبَّنا وَ تَقَبَّلْ دُعاءِ».[6]
پروردگارا، مرا برپادارندۀ نماز قرار ده و از فرزندان من نیز [نمازگزار قرار ده]. پروردگارا، و دعای مرا اجابت نما.
سزاوار است که ما نیز این دعا را در قنوت نمازهایمان، هم برای خود و هم برای فرزندانمان مرتب بخوانیم، تا افزون بر خودمان نسلمان هم برپادارندۀ نماز باشد.
قرآن کریم درباره حضرت اسماعیل (ع) پس از آن که او را صادق الوعد میخواند میفرماید:
«وَ كانَ يَأْمُرُ أَهْلَهُ بِالصَّلاةِ وَ الزَّكاةِ وَ كانَ عِنْدَ رَبه مَرْضِيًّا».[7]
و خاندان خود را به نماز و زکات فرمان میداد، و همواره نزد پروردگارش پسندیده [رفتار] بود.
از امام علی (ع) آمده است که:
لِكُلِّ شَیْءٍ وَجْهٌ وَ وَجْهُ دِينِكُمُ الصَّلَاةُ.[8]
هر چیز دارای سیمایی است، و سیمای دین شما نماز است.
به عبارتی همانگونه که انسان به چهرهاش شناخته میشود، در عالم ملکوت مؤمن را به نمازش میشناسند. نیز آن حضرت فرمود:
الصَّلوةُ حِصْنٌ مِنْ سَطَوَاتِ الشَّيْطَانِ.[9]
نماز قلعه و دژ محکمی است که نمازگزار را از حملات شیطان محفوظ میدارد.
هنگامی که نگران هجوم شیاطین بودیم جا دارد به نماز بایستیم و به خدا پناه ببریم. البته در روایت نیز آمده است که ذکر «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ» شیاطین را از انسان دفع میکند.[10] بعد از آن که احساس آرامش کردیم، با صلوات قلب خود را نورانی کینم. امام علی (ع) میفرماید:
الصَّلَاةُ تَسْتَنْزِلُ الرَّحْمَةَ.[11]
نماز رحمت الهى را فرود میآورد.
تردیدی نیست خانهای که در آن نماز برپا داشته شود، نور و رحمت الهی در آن پرتو افشانی میکند و بر همۀ ابعاد زندگی سایه میافکند و برکات فراوانی به جای میگذارد. امیرالمؤمنین، حضرت علی (ع) میفرماید:
الصَّلَاةُ مِيزَانٌ فَمَنْ وَفَّى اسْتَوْفَى.[12]
نماز، ترازوست، پس هركه [حق آن را] كامل دهد [حق و پاداش خود را ]كامل دريافت مىكند.
نماز میزان و معیار سنجش اعمال است. اهمیت آن تا بدانجاست که حضرت امام صادق (ع) در اینباره میفرماید:
أَحَبُّ الْأَعْمَالِ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ الصَّلَاةُ وَ هِيَ آخِرُ وَصَايَا الْأَنْبِيَاءِ.[13]
محبوبترينِ اعمالِ بندگان در نزد خداوند نماز است، و آن، آخرين وصیتهای پيامبران بوده است.
پیامبراکرم (ص) نیز در وصایای خود به ابوذر غفاری (ره) فرمود:
یَا اباذر، جَعَلَ اللَّهُ جَلَّ ثَنَاؤُهُ قُرَّةَ عَیْنِي فِي الصَّلَاةِ، وَ حَبَّبَ إِلَيَّ الصَّلَاةَ، کَمَا حَبَّبَ إِلَی الْجَائِعِ الطَّعَامَ وَ إِلَی الظَّمْآنِ الْمَاءَ، وَ إِنَّ الْجَائِعَ إِذَا أَکَلَ شَبِعَ وَ إِنَ الظَّمْآنَ إِذَا شَرِبَ رَوِيَ وَ أَنَا لَا أَشْبَعُ مِنَ الصَّلَاةِ.[14]
ای اباذر، خداوند روشنی چشم مرا در نماز قرار داده و نماز را چنان محبوب من ساخته که غذای لذیذ را برای گرسنه و آب گوارا را در کام تشنه؛ اما گرسنه غذا میخورد و از غذا سیر میشود و تشنه آب مینوشد و سیراب میگردد، ولی من از نماز هرگز سیر نمیشوم.
جای بسی شگفتی است که بعضی از ما هنگامی که به نماز میایستیم، منتظر تمام شدن آن هستیم! این حالت ما با حالتی که خداوند به رسول خویش عنایت کرده است چقدر متفاوت است. حضرت رسول چنان شیفتۀ نماز است که میفرماید: «من از نماز سیر نمیشوم». از آیتالله بهجت (ره) نیز نقل شده است که فرمودند: «اگر ارشمیدس لذت نماز را درک کرده بود، آنگونه به لذت علم تمسک نمیکرد». در اهمیت و تأثیر والای نماز ائمه هدی (ع) سخن بسیار گفتهاند و از جوانب گوناگون آن پرده برداشتهاند. در ادامه به پارهای از ابعاد گستردۀ نماز در سخن پیشوایان دینِ اشاره میشود. حضرت امیرالمؤمنین علی (ع) فرمود:
الصَّلَاةُ قُرْبَانُ كُلِّ تَقِيٍّ.[15]
نماز، وسيله تقرب هر پرهيزگارى به خداوند است.
اگر میخواهیم به خدا نزدیک شویم، باید نماز را در اول وقت آن به جای آوریم و به نوافل اهمیت بدهیم.
حضرت امام کاظم (ع) در اهمیت نمازهای نافله میفرماید:
صَلَوَاتُ النَّوَافِلِ قُرُبَاتُ كُلِّ مُؤْمِنٍ.[16]
نمازهای نافله وسیله تقرب جُستن مؤمنان به خداست.
انسان با نماز به خداوند نزدیک میشود، پس سزاوار است که به نماز اهمیت ویژهای بدهد و در آن، نهایت اهتمام خود را به کار بندد. حضرت امیرالمؤمنین، علی (ع) میفرماید:
أُوصِيكُمْ بِالصَّلَاةِ وَ حِفْظِهَا فَإنَّها خَيْرُ الْعَمَلِ وَ هِيَ عَمُودُ دِينِکُمْ.[17]
شما را به نماز و مراقبت بر آن سفارش مىکنم؛ زیرا نماز برترین عمل و ستون و اساس دین شماست.