✅طهارت جان
قرآنکریم گناهان را به دو دسته تقسیم میکند:
1. سیئات که از انسان به صورت ناخودآگاه سر میزند، یعنی گناهانی که انسان قصد انجام آنها را ندارد اما ناخواسته و نادانسته مرتکب آنها میشود.
2. کبائر که خداوند در توصیف آنها میفرماید:
«إِنْ تَجْتَنِبُوا كَبائِرَ ما تُنْهَوْنَ عَنْهُ نُكَفِّرْ عَنْكُمْ سَيِّئاتِكُمْ».[23]
اگر از گناهان بزرگی که از آنها نهی میشوید دوری گزینید ما نیز گناهان کوچکتان را از شما میزداییم.
این پوشش -که همسان پردهای بر گناهان کشیده میشود و زدایندۀ گناه است- هنگام نماز اتفاق میافتد، یعنی آن زمانکه بندۀ مؤمن به حضور پروردگار خود میرسد و دعوت او را اجابت میکند. اگر سیئات از انسانی که اهل اجتناب از کبائر است، سر بزند، با نماز پاک میشود. امیرالمؤمنین، حضرت علی (ع) میفرماید:
الصَّلَوَاتُ الْخَمْسُ كَفَّارَةٌ لِمَا بَيْنَهُنَّ مَا اجْتَنَبَ مِنَ الْكَبَائِرِ وَ هِي الَّتِي قَالَ اللَّهُ: «إِنَّ الْحَسَناتِ يذْهِبْنَ السَّيئاتِ ذلِک ذِکریٰ لِلذَّاکرِينَ».[24]
نمازهای یومیه، کفارۀ گناهانی است که مابین وعدههای نمازها انجام میگیرد، به شرط آن که از گناهان کبیره اجتناب شده باشد؛ چراکه خداوند فرموده است: «حسنات و نیکیها، بدیها و گناهان را از بین میبرد».
آیهای که در روایت فوق بدان اشاره شده است از این قرار است:
«وَ أَقِمِ الصَّلاةَ طَرَفَيِ النَّهارِ وَ زُلَفًا مِنَ اللَّيلِ إِنَّ الحَسَناتِ يُذهِبنَ السَّيِّئَاتِ ذٰلِكَ ذِكرىٰ لِلذّاكِرينَ».[25]
و نماز را در دو طرف روز و اوایل شب برپا دار که به یقین نیکیها گناهان را از بین میبرد. این، تذکری است برای یادکنندگان.
قاعدتاً توقع میرفت چنین گفته میشد: «انّ الصلاة یذهبن السیئات»، اما قرآن کریم قاعدۀ دیگری دارد که آن را در موارد بسیاری به کار برده است. بنا به این قاعده گاهی دربارۀ موضوعی سخن میگوید و قصد بیان مطلب یا حکمی دربارۀ همان موضوع دارد، اما آن مطلب یا حکم را به صورت عام بیان میکند تا شامل موارد مشابه آن هم بشود. برای مثال در آیهای دیگر میفرماید:
«ادْعُوني أَسْتَجِبْ لَکُمْ إِنَّ الَّذينَ يَسْتَکْبِرُونَ عَنْ عِبادَتي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ داخِرينَ».[26]
مرا بخوانید تا شما را اجابت کنم، البته کسانی که از عبادت من تکبر میورزند به زودی خوار و سرافکنده وارد جهنم میشوند.
در ابتدای این آیه، سخن از دعاست، پس در ادامۀ آن هم انتظار میرفت که گفته میشد: «إنّ الذين يستكبرون عن دعائی»، یعنی کسانی که از دعا کردن به درگاه من استکبار بورزند. اما به جای دعا، عبادت مطرح شده است که هم نشاندهندۀ این است که دعا جزئی از عبادت است و هم این که حکم مورد نظر (یعنی متکبر بودن) سایر موارد عبادت را نیز در بر بگیرد. در آیه پیشین نیز انتظار میرفت مناسب با ابتدای آیه میفرمود: «انّ الصلاة یذهبن السیئات» لکن بر سبیل همین قاعده که ذکر شد خداوند با بیان «إِنَّ الْحَسَناتِ» دایرۀ بحث را گستردهتر کرده است و به دیگر امور حسنه همچون روزه و صدقات نیز اشاره کرده است.
حضرت امام صادق (ع) میفرماید:
لَوْ كَانَ عَلَى بَابِ أَحَدِكُمْ نَهَرٌ فَاغْتَسَلَ مِنْهُ كُلَّ يَوْمٍ خَمْسَ مَرَّاتٍ هَلْ كَانَ يَبْقَى عَلَى جَسَدِهِ مِنَ الدَّرَنِ شَيْءٌ إِنَّمَا مَثَلُ الصَّلَاةِ مَثَلُ النَّهَرِ الَّذِي يُنْقِي الدَّرَنَ كُلَّمَا صَلَّى صَلَاةً كَانَ كَفَّارَةً لِذُنُوبِهِ إِلَّا ذَنْبٌ أَخْرَجَهُ مِنَ الْإِيمَانِ مُقِيمٌ عَلَيْهِ.[27]
اگر در جلوی خانۀ يكى از شما جوى آبى باشد و روزى پنج بار خود را در آن بشويد، آيا چرک و كثافتى بر تن او باقى مىماند؟ حكايت نماز نيز همانند جوى آبى است كه پاک و پاكيزه مىكند. هرگاه كسى نمازى بخواند اين نماز گناهانش را پاک مىكند، مگر گناهى كه او را از ايمان به دَر برد و بر آن مداومت ورزد.
نماز آلودگیها را از انسان میزداید به محض آن که اندکی به گناه آلوده شویم، به سوی خدا میرویم و با او حرف میزنیم و از این راه پاک میشویم.
https://eitaa.com/namaz_gonabad