ناگفته‌هایی از بیانات آیت الله العظمی سبحانی در اجلاسیه اساتید: ✅ در این ۴۵ سال که از انقلاب می‌گذرد حوزه خیلی پیشرفت کرده است. کسی این پیشرفت‌ها را نادیده بگیرد. به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنم: 1⃣ در تفسیر و علوم قرآنی و کلام آثار و دانش‌نامه و مجلات خوبی منتشر شده که افتخار است. 2⃣ دو دائرة المعارف فقه شیعه در قم نوشته شده است و من این‌ها را به - که خودشان دائرة المعارف فقهی دارند - فرستادم؛ اعجاب کردند. 3⃣ ؛ من بخشی از آثار ایشان را دیدم. در موضوعات نوظهور قلم زدند و خیلی زحمت کشیدند. انسان وقتی خودش بخواهد یک برگ از این‌ها را بنویسد متوجه می‌شود چه خبر است. ❌نکاتی را هم باید در حوزه رعایت کنیم: 1⃣ باید فرهنگ حوزه را حفظ کنیم. حتی تعبیرهای خودمان را نباید از خارج الگو بگیریم و باید همان حجت الاسلام و آیت الله و محقق را استفاده کنیم. البته اشکالی ندارد. 2⃣ امتیاز حوزه‌های شیعه بر دانشگاه، انتخابی بودن استاد است. باید همین انتخابی بودن را بیشتر رواج دهید و کمتر انتصابی باشد. 3⃣ شیوه امتحانات باید عوض شود. امتحان ما باید امتحان باشد نه امتحان و این با امتحان تستی درست نمی‌شود. امتحان مثل سابق این باشد که مثلا بخشی از مکاسب را می‌نوشتند و باید آن را در امتحان می‌دادند یا امتحان را شفاهی برگزار می‌کردند. 4⃣ من خدمت آیت الله اعرافی گفتم، درس غیر از درس فقیه است. باید در تربیت مبلغ کوشش کنیم تا در سطح بین‌الملل مبلغ داشته باشیم. 5⃣ ما باید مجله فقهی بین‌المللی در داشته باشیم.