تحلیل کوتاه در مورد تحولات یک ماه اخیر و روز گذشته در مسیر زمینی ایران و ارمنستان جمهوری آذربایجان برای دومین بار در یک ماه اخیر تردد آزاد خودروها و کامیون ها در محور قاپان-گوریس را مختل کرده است. این بار برخلاف مرتبه پیشین که مسیر زمینی برای دو روز بسته شد، نیروهای جمهوری آذربایجان با ایجاد پست بازرسی اقدام به بررسی بارنامه و مدارک رانندگان کامیون های ایرانی کرده و سپس با دریافت 130 دلار و تحویل رسید اداره گمرک به آن ها اجازه عبور می دهند. جالب این که تا این لحظه هیچ مقام ارمنی به این اقدام واکنش نشان نداده و تنها سرویس امنیت ملی ارمنستان با تائید این موضوع اعلام کرده اند که مذاکرات برای حل مشکل ایجاد شده در جریان است. برای درک تحولات رخ داده بهتر است به بررسی وقایع از چند هفته پیش بپردازیم. نیکول پاشینیان در جلسه دولت ارمنستان اعلام کرد که جمهوری آذربایجان خواستار دسترسی بدون محدودیت به مسیر زمینی میان این کشور و جمهوری نخجوان است اما ارمنستان تاکید دارد که تردد در مسیری که قرار است اختصاص یابد باید تابع مقررات گمرکی باشد. یعنی بازرسی و اخذ تعرفه گمرکی. این تاکید دولت ارمنستان اگرچه معقول بنظر می رسد اما مسئله این است که نیکول پاشینیان هیچ اهرمی برای اعمال فشار بر جمهوری آذربایجان و تحقق شرط ارمنستان در دست ندارد. زیرا همه اهرم های فشار توسط سند 9 نوامبر واگذار شده و هیچ تلاشی نیز برای ایجاد اهرم های فشار جدید صورت نگرفته است. در مقابل جمهوری آذربایجان با توسل به نقشه های قدیمی اقدام به تجاوز به خاک ارمنستان کرده و علاوه بر اهرم های فشار پیشین کنترل 20 کیلومتر از جاده زمینی ایران و ارمنستان را در اختیار می گیرد. سپس برای نشان دادن جدیت خود و همچنین اهمیت این اهرم فشار مسیر زمینی ایران و ارمنستان را برای دو روز مسدود می کند. -پست بازرسی کنونی حدود دو روز پیش ایجاد شده و در واکنش به تصاویر منتشر شده در شبکه های اجتماعی مقامات محلی تنها اعلام کردند که "مشکلی نیست. پست بازرسی را در منطقه ای که متعلق به خودشان است ایجاد کرده اند." - در دو روز گذشته در رسانه های جمهوری آذربایجان گزارشاتی در رابطه با ورود کامیون های ایرانی به شهر خان کندی منتشر می شود. مقامات آذری این اقدام را محکوم کرده و خواستار جلوگیری از ورود این کامیون ها به "اراضی جمهوری آذربایجان" می شوند. جالب این که مقامات آذری مدعی می شوند که برای شناسایی نشدن کامیون های ایرانی پلاک های آن ها با پلاک های ارمنستان تعویض می شوند. در حالیکه شکل و ظاهر رانندگان و کامیون های ایرانی از دور قابل تشخیص است و با تعویض پلاک تغییری در وضعیت ایجاد نمی شود. جالب تر آن که هیچ مقام ارمنی این ادعاها را تکذیب نکرده و با سکوت معنادار (و شاید هدفمند) خود به مقامات آذری اجازه می دهند که با توسل به این ادعا اقدام به بازرسی بارنامه و مدارک رانندگان ایرانی کنند. نتیجه: ایجاد همان محدودیتی که نیکول پاشینیان برای مسیر ارتباطی میان جمهوری آذربایجان و جمهوری خودمختار نخجوان تعیین کرده بود در جاده زمینی ایران و ارمنستان توسط جمهوری آذربایجان (بازرسی گمرکی و اخذ تعرفه گمرکی). در حالیکه تا چند ماه پیش این جاده بصورت کامل در کنترل ارمنستان بود و تردد در آن بدون هیچ محدودیتی انجام می گرفت. @madare0120