سعید دینی
📗📙📗📙📗📙📗📙📗📙📗📙📗📙📗📙
@ostadahadi
🍏🍏🍏🍏🍎🍎🍎🍎🍎
#خارج_فقه_چهار_شنبه_97/10/12
#جلسه_53
#فصل_فی_النجاسة_نجاست_دم
@ostadahadi
#اصل_دم_طهارت_یا_نجاست است؟
حیواناتی که خون جهنده ندارند پاک اند چه بزرگ مانند نهنگ چه کوچک مانند مگس و مورچه.
ادله طهارت :
1) اجماع قدما و متاخرین مثل اجماع مرحوم شیخ طوسی، ابن زهره ، ابن ادریس، محقق و علامه و شهید اول مفتاح الکرامه ج2 صص 12و 13.
بزرگان این اجماع را پذیرفتند ولی متاخرین اجماع را مدرکی گرفتند به سبب روایات. از تحقیق کلکات علما بدست آورد این اینست که معقد اجماع واحد است که دم ما لا نفس له طاهر و لا ینجس بالموت. لذا با معقد وحدت اجماع میتوان این اجماع را کاشف از رضایت معصوم 0ع) گرفت چنانکه در اصول بیان شد.
2) سیره متشرعه: مدعیان این سیره متشرعه همان افرادی هستند که در دلیل قبل نام برده شد چون فقها به طهارت دم مالیس له نفس سائله فتوای به طهارت دادند لذا سیره عملی فقها و اصحاب امامیه بر طهارت است .
3) روایات چند طائفه است:
1- طایفه اول: مربوط به انفعال آب است انفعال آب به حیوانی است خون جهنده دارد لازمه اش این است که حیوانی که خون جهنده ندارد باعث نجاست آب نمیشود.
(موثقه حفص بن غیاث) وَ أَخْبَرَنِي الشَّيْخُ أَيَّدَهُ اللَّهُ تَعَالَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ إِدْرِيسَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ يَحْيَى عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ حَفْصِ بْنِ غِيَاثٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ ع قَالَ: لَا يُفْسِدُ الْمَاءَ إِلَّا مَا كَانَتْ لَهُ نَفْسٌ سَائِلَةٌ. (الاستبصار ج 1 ص 26 الكافي ج 1 ص 3 _تهذيب الأحكام (تحقيق خرسان) ؛ ج1؛ ص231)
2- طایفه دوم: روایات خاص ( یعنی درباره سوسک پشه ملخ و.. ) سوال شد اگر در آب بمیرد آیا نجس میشود امام (ع) فرمود اشکالی ندارد.
مَا أَخْبَرَنِي بِهِ الشَّيْخُ أَيَّدَهُ اللَّهُ تَعَالَى عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ إِدْرِيسَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ عَمْرِو بْنِ سَعِيدٍ عَنْ مُصَدِّقِ بْنِ صَدَقَةَ عَنْ عَمَّارٍ السَّابَاطِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فِي حَدِيثٍ طَوِيلٍ قَالَ: سُئِلَ عَنِ الْخُنْفَسَاءِ وَ الذُّبَابِ وَ الْجَرَادِ وَ النَّمْلَةِ وَ مَا أَشْبَهَ ذَلِكَ يَمُوتُ فِي الْبِئْرِ وَ الزَّيْتِ وَ السَّمْنِ وَ شِبْهِهِ قَالَ كُلُّ مَا لَيْسَ لَهُ دَمٌ فَلَا بَأْسَ بِه.(الاستبصار ج 1 ص 26.)
3- طایفه سوم: روایاتی که درباره نماز وارد شده است که اگر خون پشه یا بول برخی از پرندگان که خون جهنده ندارند در لباس نمازگزاری باشد مانع نماز است امام فرمود : خیر.
صحیحه حلبی قال سألت اباعبدالله (ع) عن دم البراغیث یکون فی الثوب هل یمنع من الصلاة فیه قال (ع) : لا.
صحیحه السكوني عن أبي عبد اللّٰه (ع): «إن علياً (ع) كان لا يرى بأسا بدم ما لم يذك يكون في الثوب فيصلي فيه الرجل. يعني دم السمك»( الوسائل باب: 23 من أبواب النجاسات حديث: 2.)
اشکال بر این طایفه سوم شده این روایات مربوط به خونهایی است در نماز معفو است مثلا اگر کمتر از درهم باشد در نماز معفو است اگر خون ماهی باشد یا بول خفاش در نماز باشد معفو است اشاره ای به طهارت ندارد.
#جواب_استاد : اشکال وارد نیست برای اینکه مسأله معفو بودن نسبت به حیواناتی است که خون جهنده دارد در آنجا دلیل خاص بر نجاست خون است و لذا بحث میشود آیا خون نجس در لباس نمازگزار به چه اندازه مانع نماز نیست و معفو است اگر عموم کل دم نجس ثابت میشد حق با مستشکل بود دم براغیث و سمک را می گرفت آن وقت منظور روایت همان معفو بودن خون میشد ولی ثابت شد چنین عموم و اطلاقی ندارد اصل در دم طهارت است نجاست دم دلیل خاص می خواهد لذا باید اول نجاست دم ثابت شود آنگاه بررسی شود چقدر از این دم معفو است.
برخی از فقها اینجا قائل به تخصص اند می فرمایند که اگر کل دم نجس ثابت شود این روایت مخصص کل دم نجس است؛ کل دم نجس الا دم السمک و...
عموم دم نجس برای دم سائله باشد سمک و برغوث و ... تخصصا خارج است.
#اشکال : تخصص در جایی است که خروج موضوعی باشد درحالیکه در اینجا وحدت موضوع است در اینجا موضوع دم حیوان است منتها دم حیوان سه قسم است: 1- خون جهنده دارد. 2- خون جهنده ندارد. 3- خونی است که ربطی به این سائل و غیرسائل ندارد موضوع دیگری ندارد مثل حیض و نفاس.بنابراینن اصل دم طهارت است برای نجاست دم نیاز به ادله خاص است برای دم غیر سائله ادله خاص نداریم.
در روایات داریم روز عاشورا هر سنگی را برمی داشتند خون غلیظ بود آیا این خون نجس است خیر؟ چون این ایت الهی و معجزه است و از بدن خارج نشد و کذا ماکان من غیرحیوان کالموجود تحت الاحجار عند قتل عند قتل سید الشهدا .