مصاحبه با دکتر مجید معارف : یکی از آفت های فضای مجازی نشر اکاذیب منسوب به دین است / انتشار احادیث جعلی یا بی سند مضرراتی چون ایجاد انحراف و بی اعتمادی در پی دارد / دکتر معارف : باید باور کنیم علوم دینی و دانش حدیث , یک دانش تخصصی است و ساز و کار خودش را دارد پیامبر اسلام , خود تشویق می کردند که مومنین , عامل انتشار احادیث باشند حتی یک آیه و حدیث ؛ اما از طرفی هم فرموده اند که مراقب باشید از مرز حق و حقیقت خارج نشوید و پناه بر خدا از این که عالمانه و عامدانه بر معصومین دروغ ببندند که دیگر فرموده اند , جایش در جهنم است .نقل و انتشار حدیث یک کار سهل ممتنع است ؛ یعنی نسبت به روایاتی که مفاد صریح و روانی دارند و در یک منبع خوبی هم استوار اند ؛ اگر مومنین انتشار دهند به عنوان یک کار سهل بسیار هم پسندیده است و ثواب دارد . اما از آن طرف نسبت به روایاتی که مقداری پیچیدگی دارند و یا مورد خاصی دارند , منبعی ندارد؛ انتشارش , آن هم در فضای مجازی یک کار ممتنع است یعنی حقیقتا مسئولیت های شرعی خطیری ممکن است به دنبال داشته باشد . گروه معارف - رجانیوز : فضای مجازی همانند چاقو استفاده ی دو گانه دارد یعنی هم می تواند نقش بسیار مثبتی در رشد فرهنگ جامعه ایفا نماید و هم می تواند نقش مخربی در آن داشته باشد . یکی از آفت های فضای مجازی که نقش مخربی هم دارد , انتشار اکاذیب و یا مسائل مخدوش و دارای اشکال است . متاسفانه معارف الهی و علوم دینی هم در بستر همین آفت , جان سالمی به در نبرده است . در بزنگاه هایی چون مناسبت ها , اعیاد , شهادت ها با نشر گسترده ی احادیث و یا دستوراتی برای اعمال دینی مواجه می شویم که بسیار مناسب , زیبنده و سازنده است اما گاه در لا به لای این احادیث و معارف صحیح با مسائل و یا احادیثی مواجه می شویم که یا از اساس صحت ندارد و جعلی محسوب می شود و یا به طور صحیح و تخصصی فهم نشده است لکن به صورت وارونه و مخدوش به دست مومنین می رسد . اگر در صحت و سقم احادیث و معارف و مسائل دینی اطمینان پیدا نکنیم , نشر مطالب غیر دینی که به غلط منسوب به دین و یا ائمه هدی (ع) می شود , حقیقتا می تواند ضرر های جدی به اعتقادات و دیانت مردم وارد کند چه بسا هدف آن کسانی که این اکاذیب را وارد دین می نمایند و به دنبال آن به نشر گسترده می پردازند هم همین باشد . متاسفانه ترکش این آفت ها حتی به صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران هم اصابت نمود . به عنوان مثال جمله ای معروف که در فضای مجازی بسیار دست به دست می گشت و در حجم گسترده ای منتشر می شد , جمله ای بود که در عین صحت مضمون به غلط به امیرالمومنین (ع) منسوب شده بود در حالیکه این جمله در هیچ یک از منابع حدیثی اسلامی وجود ندارد . جمله ی : ای مالک اگر شب هنگام کسی را در حال گناه دیدی , فردا به آن چشم نگاه مکن شاید سحر توبه کرده باشد و تو ندانی . همان جمله ای است که در عین صحت مضمون به غلط منسوب به امیرالمومنین (ع) می شد تا جایی که حدود دو هفته در ابتدای سریال رمضانی زیر پای مادر از صدا و سیما هم به عنوان حدیث نمایش داده می شد . صدا و سیما و سایر نهاد ها باید نظارت های خود را گسترده تر و جامع تر نمایند تا از بروز چنین اشکالاتی ولو سهوی جلوگیری شود . در همین راستا مصاحبه ای پیرامون موضوع فوق با دکتر مجید معارف , ریاست دانشکده الهیات دانشگاه تهران و استاد تمام رشته ی علوم قرآن و حدیث داشته ایم : اگر بخواهیم در ابتدا مطلبی را به طور کلی بگوییم این است که ؛ باید باور کنیم که علم الحدیث و دانش حدیث یک دانش تخصصی هست و ساز و کار خودش را دارد . بالاخره حدیث آن طور که علمای حدیث برای ما گفته اند و این حاصل قرن ها تجربه است ؛ فرموده اند که حدیث دارای دو رکن است : سند و متن . سند خود دارای سلسله ی راویان است , سند ممکن است منقطع باشد ؛ مرسل باشد و یا مسائل دیگر تخصصی که هر کدام دارای درجه ای از اعتبار می باشد ضمنا یک سند چون سلسله ای از راویان و ناقلان حدیث است این راویان ممکن است از نظر وثاقت , از نظر ضعف وضعیت های مختلفی داشته باشند که ما باید به کتب رجالی مراجعه نماییم در واقع بررسی سند تخصصی است و با انواع مهارت ها درآمیخته شده است . از طرف دیگر متن حدیث در طول تاریخ و یا در قرون اولیه احیانا با ویژگی هایی همراه می باشد و یا سبب صدوری داشته است ؛ ممکن است دچار نقل به معنا شده باشد و یا تقطیعی در آن رخ داده شده باشد , تقدیم و تاخیری بر آن پیش آمده باشد , مجاز و استعاره در آن وجود داشته باشد . این ها همه مسائل تخصصی مربوط به متن حدیث است که در دانش فقه الحدیث بحث می شود . این مسائلی را که عرض کردم برای این است که از یک طرف باور کنیم مسئله ی حدیث یک دانش تخخصی است و علوم و شئون گوناگونش تعریف شده است و در کتاب ها و کلاس های تخصصی در حال بحث است . و از طرف دیگر نباید از یک مسئله غافل شد و آن این است که