🌟 نشست علمی تاریخ گذاری حدیث از دیدگاه مستشرقان🌟 گروه گزارش: معاونت پژوهش مجتمع آموزش عالی امام خمینی(ره) با همکاری گروه علوم حدیث این مجتمع، نشست علمی «تاریخ گذاری حدیث از دیدگاه مستشرقان» را برگزار نمود. به گزارش مرکز خبر و اطلاع رسانی جامعةالمصطفی، در ابتدای این نشست علمی، «دکتر مجید معارف»، استاد دانشگاه تهران و عضو هیئت علمی این دانشگاه، به بیان مفهوم تاریخ گذاری حدیث پرداخت و گفت: مفهوم «تاریخ گذاری» که اصطلاحی به ظاهر غربی دارد و از زیرمجموعه های تاریخ حدیث به شمار می آید، به شکل ساده به معنای تعیین تاریخ تقریبی صدور و پیدایش یک حدیث است. وی افزود: تعیین این تاریخ به جز در مواردی که تاریخ حدیث به شکلی در خود آن تعیین شده باشد؛ مانند خطبه غدیر، به صورت تقریبی است اما همین تاریخ گذاری تقریبی نیز در پژوهش های علمی از اهمیت بالایی برخوردار است. دکتر معارف، تاریخ گذاری حدیث را از دو جهت تاریخ حدیث و نقد حدیث مورد توجه خواند و گفت: در تاریخ گذاری احادیث، از سویی مسائل مربوط به تاریخ حدیث مورد بررسی قرار می گیرد و از سوی دیگر، از آن برای اثبات و یا رد اعتبار یک حدیث، استفاده می شود. وی ادامه داد: تاریخ گذاری حدیث، عنوانی غربی است اما محتوای آن می تواند شرقی و اسلامی باشد. از این جهت، تاریخ گذاری قابل تقسیم به تاریخ گذاری مسلمانان و مستشرقان است و از جهت دیگر می توان آن را تاریخ گذاری نسبت به احادیث نبوی و احادیث امامیه، تقسیم بندی نمود. عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، اهداف تاریخ گذاری را متناسب با نگاه درون دینی یا برون دینی، متفاوت ارزیابی نمود و خاطرنشان ساخت: تاریخ گذاری از علوم مورد علاقه مستشرقان به شمار می آید و آنان طیف گستردهای از دیدگاه ها برای تاریخ گذاری حدیثی را ارائه نمودند که شامل تحلیل متن، سند، منبع و روش های ترکیبی می شود. وی، مستشرقان تاریخ گذار را به دو گروه شکاک و معتدل قابل تقسیم خواند و اظهار داشت: گروه نخست عمدتاً به دنبال اثبات ضعف و جعلی بودن احادیث هستند اما گروه معتدل، با نگاهی خوشبینانه تر، اصالت برخی از روایات را نتیجه می گیرند. دکتر معارف در پایان تصریح کرد: در نهایت آنچه که مستشرقان از تاریخ گذاری حدیث ارائه می دهند باید توسط اندیشمندان و پژوهشگران اسلامی مورد بررسی دقیق قرار گیرد تا بخش های مفید و سودمند آن استخراج گردد. در ادامه این نشست، «دکتر شفیعی»، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، به تشریح سبک های تاریخ گذاری احادیث توسط مستشرقان پرداخت و یادآور شد: تاریخ گذاری حدیث از دیدگاه مستشرقان به عنوان شناسنامه حدیث تلقی می گردد و از نظر آنان حدیثی که تاریخ آن تعیین نشده باشد، هیچ اعتباری ندارد. وی در ادامه به بیان چهار روش مهم تاریخ گذاری توسط مستشرقان پرداخت و عنوان کرد: تاریخ گذاری متن محور، تاریخ گذاری با بررسی تغییرات متن، تاریخ گذاری منبع محور و تاریخ گذاری سند محور، از مهم ترین روش های تاریخ گذاری مستشرقان به شمار می آید. عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، وجود سند را یکی از امتیازات روایات اسلامی نبست به روایات دیگر ادیان دانست و ابراز داشت: پژوهشگران اسلامی می توانند از این امتیاز برای اثبات و تاریخ گذاری صحیح روایات اسلامی استفاده نمایند. در بخش پایانی این نشست، «دکتر راجانی»، عضو هیئت علمی جامعةالمصطفی به بیان تاریخ گذاری خاورشناسان در حوزه احادیث امامیه پرداخت و با اشاره به اهمیت بحث تاریخ گذاری احادیث، اذعان داشت: از دیدگاه مستشرقان، تاریخ گذاری تنها از جهت بررسی وقایع تاریخی اهمیت دارد اما برای پژوهشگران اسلامی، احادیث علاوه بر بیان مسائل تاریخی، برای استخراج شریعت و معارف دینی مورد توجه است. در واقع تاریخ احادیث پیوند زننده کلام، فقه و حدیث با یکدیگر است. وی توجه بیشتر مستشرقان به احادیث اهل سنت و بررسی تاریخ احادیث بدون بررسی متن آن را از مهم ترین نقاط ضعف تاریخ گذاری مستشرقان برشمرد و افزود: خوشبختانه در سال های اخیر، اندیشمندان جوان در حوزه تاریخ گذاری احادیث امامیه اقدامات خوبی را به انجام رسانده اند. دکتر راجانی در پایان، تحلیل سند، تحلیل کتاب شناختی، تحلیل نسخه شناسی و تحلیل متن را از اصلی ترین روش های تاریخ گذاری متن حدیث برشمرد. لینک خبر: http://hoda.miu.ac.ir/index.aspx?fkeyid=&siteid=23&pageid=27636&newsview=61940 🆔 @ostadmaaref