سوال ۴۰
📌شبهه 👇
سلام علیکم
طاعات و عبادات قبول
مهلتی که شیطان خواست برای چه بود؟
یعنی قرار بود کشته بشه؟
یا عذاب بشه؟
قال ربّ انظرنی الی یوم یبعثون
مقصود از وقت معلوم در عبارت الی یوم الوقت المعلوم آیا قیامته؟ یا ظهور حضرت صاحب الزمان؟
چرا خداوند دست شیطان رو برای کمک به گمراه کردن بنده‌ها باز گذاشت؟ آیا «هوای نفس» برای ابتلا و امتحان بندگان کافی نبود؟
تشکر از زحمت شما
حفِظکم الله
📌پاسخ 👇
❇️شیطان بعد از اینکه سجده نکرد و مطرود و مورد لعن قرار گرفت از خداوند می‌خواهد او را تا قیامت، زنده نگه دارد:
«قالَ رَبِّ فَأَنْظِرْنی إِلی یَوْمِ یُبْعَثُونَ»؛ «گفت: پروردگارا! پس مرا تا روزی که (همگان) برانگیخته می‌شوند، مهلت ده». [حجر (۱۵)، آیه ۳۶]
⚛️و در این مدت برای نیل به هدف خود تلاش کند که قرآن این خواسته را این‌گونه نقل می‌کند:
«قالَ رَبِّ بِما أَغْوَیْتَنی لَأُزَیِّنَنَّ لَهُمْ فِی الْأَرْضِ وَ لَأُغْوِیَنَّهُمْ أَجْمَعینَ إِلاَّ عِبادَکَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصینَ»؛ «گفت: پروردگارا! به سبب آن‌که مرا گمراه ساختی، من (هم گناهانشان را) در زمین برایشان می‌آرایم و همه را گمراه خواهم ساخت، مگر بندگان خالص تو از میان آنان را».[حجر (۱۵)، آیه ۳۹ و ۴۰]
☑️بنا بر تصریح آیات قرآن خداوند این مهلت را به او می‌دهد:
«قالَ فَإِنَّکَ مِنَ الْمُنْظَرینَ إِلی یَوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ»؛ «(خدا) گفت: تو از مهلت یافتگانی، تا روز (آن) وقت معین».[حجر (۱۵)، آیه ۳۷ و ۳۸]
⚛️در این که منظور از «یوم الوقت المعلوم» چیست در میان مفسّران قرآن و نهج البلاغه گفتگوست.
1️⃣بعضى گفته اند: منظور پایان جهان و برچیده شدن دوران تکلیف است (در این صورت تنها با مقدارى از درخواست ابلیس موافقت شده زیرا او درخواست حیات تا روز قیامت داشت ولى تا پایان دنیا موافقت شد).
2️⃣احتمال دیگر این که منظور زمان معیّنى است که پایان عمر ابلیس است و تنها خدا مى داند و جز او از آن آگاه نیست؛ چرا که اگر آن زمان را آشکار مى ساخت ابلیس تشویق به گناه و سرکشى بیشتر مى شد.
⏮در حدیثى نیز آمده است که منظور از «یوم الوقت المعلوم» زمان قیام حضرت مهدى (عج) است که به عمر ابلیس پایان داده مى شود. (تفسیر نورالثّقلین، ج 3، ص 14، ح 46.)
🔰آیات قرآن تنها به بیان همین امر بسنده کرده و به‌صراحت بیان نمی‌کند که چرا این مهلت به شیطان داده شده است.
⏮ اما در روایات، نکاتی پیرامون این موضوع وجود دارد مانند آن‌چه در نهج البلاغه نقل شده است:
👈«فَأَعْطَاهُ اللَّهُ النَّظِرَةَ اسْتِحْقَاقاً لِلسُّخْطَةِ وَ اسْتِتْمَاماً لِلْبَلِیَّةِ وَ إِنْجَازاً لِلْعِدَةِ»؛[ نهج البلاغة،خطبه اول، ص ۴۲]
خداوند هم او را برای مستحق شدنش به خشم حق، و تمام کردن آزمایش و به انجام رسیدن وعده‌اش مهلت داد،
🔰در این‌جا حضرت علی علیه‌السلام به سه نکته و دلیل برای این کار اشاره می‌کند که به ترجمه و توضیح آنها می‌پردازیم:
❇️«اسْتِحْقَاقاً لِلسُّخْطَةِ»؛ کلمه «سُخطة» از ماده «سخط» به معنای غضب و خشم است[ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج ۷، ص ۳۱۳]
و در مقابلِ معنای رضایت قرار دارد[فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، ج ۴، ص ۱۹۲، ]
✅ مورد لعن واقع شدن شیطان
در ابتدا وقتی انسان با این عبارت مواجه می‌شود گمان می‌کند که ابلیس با مخالفتی که با خداوند کرده، مستحق غضب الهی نبوده و خداوند به او مهلت داد تا مستحق غضب الهی گردد. اما چنین نیست؛ ابلیس مورد غضب و لعنت الهی قرار گرفت و به او مهلت داده شد تا گناه و اشتباه خود را بیشتر کند تا در نهایت عقوبت بیش‌تری ببیند.[خویی، میرزا حبیب‌الله هاشمی، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج ۲، ص ۶۲]
⚛️علاوه بر این خداوند در قرآن درباره ابلیس آورده:
«وَ إِنَّ عَلَیْکَ اللَّعْنَةَ إِلیَ یَوْمِ الدِّینِ»؛ «و بی‌تردید تا روز قیامت لعنت بر تو خواهد بود». [حجر (۱۵)، آیه ۳۵]
✅بنابراین به او مهلت داد تا مستحق چنین لعنتی که تا قیامت است، گردد.[صادقی تهرانی، محمد، الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن، ج ۱۶، ص ۱۸۱]
✅مهلت به سبب افزودن بر گناهان
🔰مانند چنین مهلتی، خداوند به کفار نیز مهلت می‌دهد تا بر گناهان خود بیافزایند:
«وَ لا یَحْسَبَنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا أَنَّما نُمْلِی لَهُمْ خَیْرٌ لِأَنْفُسِهِمْ إِنَّما نُمْلِی لَهُمْ لِیَزْدادُوا إِثْماً وَ لَهُمْ عَذابٌ مُهِین»؛ «و کسانی که کافر شدند، گمان نکنند مهلتی که به آنان می‌دهیم به سودشان خواهد بود، جز این نیست که مهلتشان می‌دهیم تا بر گناه خود بیفزایند، و برای آنان عذابی خوار کننده است». [ آل‌عمران (۳)، آیه ۱۷۸]
💡@p_eteghaadi